TY - JOUR AU - Majewska, Joanna PY - 2020/05/12 Y2 - 2024/03/29 TI - Oświeceni się śmieją: O «Próbie» Marivaux JF - Pamiętnik Teatralny JA - PT VL - 69 IS - 1 SE - Rozprawy i artykuły DO - 10.36744/pt.16 UR - https://www.czasopisma.ispan.pl/index.php/pt/article/view/16 SP - 25-50 AB - <p>Artykuł dotyczy późnej sztuki Pierre’a de Marivaux, zatytułowanej <em>Próba</em> (premiera w 1740 w Comédie-Italienne). Utwór został wpisany w kontekst życia i dzieła autora, zwłaszcza jego konfliktu z Voltairem i związków z aktorami Riccoboniego. <em>Próba</em> została ujęta jako przykład typowej dla Marivaux komedii, w której lekka i błaha z pozoru fabuła kryje daleki od oświeceniowego optymizmu „mroczny obraz duszy ludzkiej”, <em>fausse gaieté</em> – by posłużyć się określeniem Lecha Sokoła. Autorka poddaje analizie motywacje postaci, skupiając się nad tym, jaką rolę w tytułowej próbie pełni gra ich przynależnością społeczną. Podstawą lektury dramatu – przykładów marivaudage’u, rozwiązań dramaturgicznych, konstrukcji postaci oraz finału – jest polskie niepublikowane tłumaczenie Jerzego Radziwiłowicza zestawione z francuskim oryginałem. W artykule omówiona została także teatralna recepcja Próby w Polsce: realizacje w teatrze (Teatr Polski w Poznaniu, 1985), w telewizji (Teatr Telewizji, 1985) i w radiu (Teatr Polskiego Radia, 2013). Przedmiotem refleksji są również różnice między polskimi (niepublikowanymi) przekładami tekstu: Stanisława Hebanowskiego, Ewy Bułhak i Jerzego Radziwiłowicza.</p> ER -