Modalności obrazowego czasu. Morandi i fotografia
Łukasz Kiepuszewski
kuki.k@wp.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5750-0928
Abstrakt
Niniejszy tekst jest próbą wykorzystania fotografii jako świadectwa źródłowego, dotyczącego procesu twórczego Giorgia Morandiego (1890–1964), oraz posłużenia się nimi jako medium komparatystycznym, pozwalającym prześledzić modalności czasowe dzieła malarskiego. Seria zdjęć wykonanych przez Luigiego Ghirriego w 1989 r. ukazuje fenomenologiczne parametry pracowni, która była przestrzenią życiową artysty i jego praktyki malarskiej. W ujęciu fotografa pracownia ma cechy komory optycznej, służącej obserwacji zjawisk związanych z przedmiotami studium. Przedmiotem zasadniczej części artykułu jest analiza porównawcza Martwej natury z 1964 r. z nawiązującym do tej kompozycji zdjęciem obiektów. O ile fotografia ma cechy czasowości świadectwa, o tyle obraz malarski przez swoje zanurzenie w manualnej procedurze wykonawczej charakteryzuje się temporalnością akcentującą teraźniejszość wydarzenia percepcyjnego.
Słowa kluczowe:
Giorgio Morandi, Luigi Ghirri, malarstwo, czas, fotografiaBibliografia
Ajello, Epifanio. „The Photographer and the Painter: Some Observations around the Things of Giorgio Morandi and Luigi Ghirri”. W: Luigi Ghirri and the Photography of Place, redakcja Maria Spunta, Jacopo Benci, 225–250. Oxford: Peter Lang, 2017.
Google Scholar
Bergstein, Mary. „«The Artist in His Studio»: Photography, Art and the Masculine Mystique”. Oxford Art Journal 18, nr 2 (1995): 45–57.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxartj/18.2.45
Google Scholar
Boehm, Gottfried. Die Sichtbarkeit der Zeit. Studien zum Bild in der Moderne (eikones). Redakcja Ralph Ubl. Paderborn: Brill-Fink, 2017.
DOI: https://doi.org/10.30965/9783846762745
Google Scholar
de Duve, Thierry. „Time Exposure and Snapshot: The Photograph as Paradox”. October, nr 5 (1978): 113–125.
DOI: https://doi.org/10.2307/778649
Google Scholar
Folon, Jean-Michel. Luce di Morandi, La Donazione Folon al Museo Morandi. Wstęp Marilena Pasquali. Bologna: Museo Morandi, 1999.
Google Scholar
Ghirri, Luigi. Atelier Morandi, saggio di Giorgio Messori. Bari: Palomar, 2002.
Google Scholar
Ghirri, Luigi. „Una luce sul muro”. W: Niente di antico sotto il sole, redakcja Paolo Costatini, Giovanni Chiaramonte, 165–177. Torino: SEI, 1997.
Google Scholar
Giorgio Morandi. Tacita Dean, Semplice come tutta la mia vita. Redakcja Massimo Mininni et al. Milano: Skira, 2016.
Google Scholar
Heidegger, Martin. „Czym jest metafizyka?” W: id., Znaki drogi, tłumaczenie Krzysztof Pomian, 9–24. Warszawa: Aletheia, 1995.
Google Scholar
Il senso delle cose: Luigi Ghirri, Giorgio Morandi. Redakcja Luigi Ghirri, Giorgio Messori, Carlo Zucchini. Reggio Emilia: Diabasis, 2006.
Google Scholar
James, William. „The Perception of Time”. The Journal of Speculative Philosophy 20, nr 4 (1886): 392.
Google Scholar
Joel Meyerowitz: Morandi’s Objects. Redakcja Maggie Barrett, Joel Meyerowitz. Bologna: Damiani, 2016.
Google Scholar
Leopardi, Giacomo. Myśli. Tłumaczenie i opracowanie Stanisław Kasprzysiak. Wprowadzenie Emanuele Severino. Kraków: Oficyna Literacka, 1997.
Google Scholar
Leopardi, Giacomo. Zibaldone. Notatnik myśli. Tłumaczenie i opracowanie Stanisław Kasprzysiak. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press, 2016.
Google Scholar
Liberman, Alexander. The Artist in His Studio. New York: Viking Press, 1960.
Google Scholar
March Niedermayr, Brigitte. Transition Giorgio Morandi. Are you Still There. Redakcja Gianfranco Maraniello. New York: Rizzoli, 2016.
Google Scholar
Merleau-Ponty, Maurice. Widzialne i niewidzialne. Tłumaczenie Małgorzata Kowalska. Opracowanie Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1996.
Google Scholar
Museo Morandi. Catalogo generale. Redakcja Marilena Pasquali, Lorenza Selleri. Milano: Silvana, 2004.
Google Scholar
Ragghianti, Carlo Lodovico. Bologna cruciale 1914: e saggi su Morandi, Gorni, Saetti. Bologna: Calderini, 1982.
Google Scholar
Safranski, Rüdiger. Czas. Co czyni z nami i co my czynimy z niego. Tłumaczenie Bogdan Baran. Warszawa: Czytelnik, 2017.
Google Scholar
Smolarz, Bruno. Giorgio Morandi. Les jours et les heures. Paris: Arlea, 2016
Google Scholar
Autorzy
Łukasz Kiepuszewskikuki.k@wp.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-5750-0928
Łukasz Kiepuszewski, historyk sztuki, profesor w Instytucie Historii Sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wybrane publikacje: Obrazy Cézanne’a. Między spojrzeniem a komentarzem (2005); Niewczesne obrazy. Nietzsche i sztuki wizualne (2013); jako redaktor: Historia sztuki po Derridzie (2006); jako współredaktor: Obrazy mocne – obrazy słabe (2018); Obraz jako obiekt teoretyczny (2020); Powierzchnia i tło obrazu (2022).
Statystyki
Abstract views: 244PDF downloads: 136
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
