Inspiracje hermeneutyczne w polskiej historii sztuki po trzydziestu latach

artykuł recenzowany

Mariusz Bryl

brylm@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4877-4446

Abstrakt

Tekst dotyczy procesu recepcji niemieckiej hermeneutyki historii sztuki na terenie polskiej historii sztuki w ostatnich trzech dekadach. Ponieważ autor sam był czynnym uczestnikiem tego procesu, przyjął narracyjną strategię sprawozdawcy, który nie ocenia, nie wchodzi w polemiki, ale porządkuje i problematyzuje, dążąc do tego, by zarysowywany obraz recepcji był możliwie spójny i czytelny. Jest to pierwsza tego rodzaju próba w dotychczasowej literaturze przedmiotu. Opisywana recepcja zaowocowała dużą liczbą publikacji egzegetycznych, które wraz z intensywną działalnością przekładową stworzyły podstawowy korpus tekstów, co w powiązaniu z ciągłością procesu inspiracji/recepcji skutkowało utrwaleniem wśród polskich historyków sztuki świadomości istnienia i znaczenia nurtu hermeneutycznego. Najbardziej spektakularnym wydarzeniem procesu recepcji była kilkuletnia polemika dotycząca fundamentalnych kwestii metodycznych naszej dyscypliny.


Słowa kluczowe:

historia sztuki, hermeneutyka, metodologia, recepcja

Bałus, Wojciech. Figury losu. Polscy artyści i polska sztuka w poszukiwaniu tożsamości indywidualnej i zbiorowej. Kraków: Universitas, 2002.
  Google Scholar

Bałus, Wojciech. „Jak się polemizuje młotem (hermeneutycznym)”. Artium Quaestiones 17 (2006): 387–406. https://doi.org/10.11588/diglit.28196.25.
  Google Scholar

Bałus, Wojciech. „Józefa Mehoffera Portret Konstantego Laszczki w pracowni albo o ograniczeniach «faktologii»”. Artium Quaestiones 20 (2009): 231–247. https://doi.org/10.11588/diglit.29068.18.
  Google Scholar

Bałus, Wojciech. „Nieoczywista literackość malarstwa i jej granice. Uwagi o metodzie”. W: Literatura a malarstwo, redakcja Joanna Godlewicz-Adamiec, Piotr Kociumbas, Tomasz Szybisty, 21–41. Kraków–Warszawa: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Uniwersytet Warszawski, 2017.
  Google Scholar

Bätschmann, Oskar. „Historia sztuki na przejściu od ikonologii do hermeneutyki”. Tłumaczenie Adam Labuda. Artium Quaestiones 3 (1986): 157–175.
  Google Scholar

Bätschmann, Oskar. „Geometria lub ruch. Ustanowienie podstaw malarstwa przez Paula Klee i Wassily’ego Kandinsky’ego”. Tłumaczenie Mariusz Bryl. Ikonotheka 16 (2003): 131–156.
  Google Scholar

Boehm, Gottfried. „Obraz i czas”. Tłumaczenie Antoni Buchner. Res Facta 9 (1982): 181–190.
  Google Scholar

Boehm, Gottfried. O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów. Redakcja Daria Kołacka. Tłumaczenie Małgorzata Łukasiewicz, Anna Pieczyńska-Sulik. Kraków: Universitas, 2014.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Obraz jako parabola. O pejzażach Gustawa Courbeta”. Tłumaczenie Wojciech Suchocki. Artium Quaestiones 6 (1993): 85–100. https://doi.org/10.11588/diglit.28183.12.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Między miejscami tworzenia – sztalugą i rajem: wizja dziejów ludzkości. O ujęciu obrazowym Melancholii”. Tłumaczenie Wojciech Suchocki. W: „Melancholia” Jacka Malczewskiego. Materiały seminarium Instytutu Historii Sztuki UAM i Muzeum Narodowego w Poznaniu, Rogalin, 17–18 grudnia 1998, redakcja Piotr Juszkiewicz, 119–130. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2002.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Obraz jako stworzenie”. Tłumaczenie Michał Haake. W: Obraz zapośredniczony. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 25–27 listopada 2004, redakcja Maria Poprzęcka, 113–117. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2005.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „«Błędne koło» Jacka Malczewskiego. Widzenie jako ratunek”. Tłumaczenie Michał Haake. Arteon 7 (2008): 32–35.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Obraz – spotkanie”. Tłumaczenie Michał Haake. Quart 3 (2008): 65–81.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Otto Piene, Brąz i złoto III, 1959”. Tłumaczenie Mariusz Bryl. Sacrum et Decorum 2 (2009): 89–94.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Wieczerza w Emaus Rembrandta. Realizacja objawiania się historii świętej w obrazie”. Tłumaczenie Michał Haake. W: Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”, redakcja Mariusz Bryl et al., 1063–1088. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Vir Heroicus Sublimis Barnetta Newmana. Stworzenie – cierpienie i pojednanie”. Tłumaczenie Michał Haake. Quart 4 (2013): 55–62. https://doi.org/10.11588/quart.2013.4.65316.
  Google Scholar

Brötje, Michael. „Jan Vermeer, Sztuka malarska. O niespełnieniu malarza i pełni dzieła sztuki”. Tłumaczenie Michał Haake. Artium Quaestiones 25 (2014): 209–254. https://doi.org/10.11588/diglit.42379.13.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Płaszczyzna, ogląd, absolut. Inspiracje hermeneutyczne we współczesnej historii sztuki”. Artium Quaestiones 6 (1993): 55–84. https://doi.org/10.11588/diglit.28183.10.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1994.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Historia sztuki wobec hermeneutyki H.-G. Gadamera”. W: Dziedzictwo Gadamera, redakcja Andrzej Przyłębski, 151–167. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2004.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Translate/Transcend”. W: Is Art History Global?, redakcja James Elkins, 365–371. New York–London: Routledge, 2007.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Sztuka – przeżycie – analiza. O pewnym aspekcie teorii Michaela Brötjego”. Sacrum et Decorum 2 (2009): 82–88.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Michael Brötje o Jacku Malczewskim, czyli jak wyjść z «błędnego koła» interpretacji”. Polonistyka 64, nr 1 (2010): 24–29.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Historia sztuki jako miejsce oporu”. Artium Quaestiones 20 (2009): 29–42. https://doi.org/10.11588/diglit.29068.7.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Stworzenie – analogia. O alternatywnej historii sztuki Michaela Brötjego”. Artium Quaestiones 25 (2014): 177–207. https://doi.org/10.11588/diglit.42379.11.
  Google Scholar

Bryl, Mariusz. „Obraz Artura Grottgera Modlitwa konfederatów barskich przed bitwą (pod Lanckoroną?): historia, literatura, ogląd”. Artium Quaestiones 31 (2020): 370–400. https://doi.org/10.14746/aq.2020.31.12.
DOI: https://doi.org/10.14746/aq.2020.31.12   Google Scholar

Czekalski, Stanisław. „Grottger, czarownice i metoda. O Losowaniu rekrutów, intencji artystycznej i dialogu międzyobrazowym. Uwagi na marginesie książki Mariusza Bryla”. Artium Quaestiones 9 (1998): 203–228. https://doi.org/10.11588/diglit.28184.13.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. „Hermeneutyka Melancholii, czyli przypowieść o powstaniu malowanych przeciw obrazowi”. W: „Melancholia” Jacka Malczewskiego. Materiały seminarium Instytutu Historii Sztuki UAM i Muzeum Narodowego w Poznaniu, Rogalin, 17–18 grudnia 1998, redakcja Piotr Juszkiewicz, 81–103. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2002.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. „Hermeneutyka i granice wysłowienia sensu dzieła. «Rzeczywiste obecności» George’a Steinera wobec Gadamerowskiej filozofii rozmowy”. W: Brak słów. Topos „niewysłowienia” w nauce i literaturze o sztuce. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 26–28 października 2006, redakcja Maria Poprzęcka, 81–97. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2007.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. „Moc i niemoc fotografii. Przypadek Końcowego przystanku Alfreda Stieglitza”. W: Obrazy mocne – obrazy słabe. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, redakcja Łukasz Kiepuszewski, Stanisław Czekalski, Mariusz Bryl, 139–154. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. „Obraz teoretyzujący, obraz teoretyzowany i historia sztuki”. W: Obraz jako obiekt teoretyczny. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, redakcja Łukasz Kiepuszewski, Michał Haake, Piotr Juszkiewicz, 11–24. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020.
  Google Scholar

Czekalski, Stanisław. Jak wyjaśnić obraz? Metodologiczne tropy historii sztuki w epoce Ernsta H. Gombricha. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2022.
DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323240372   Google Scholar

Haake, Michał. „Malarstwo natury a natura malarstwa. O tradycji artystycznej malarstwa Leona Tarasewicza”. Artium Quaestiones 10 (2000): 175–208. https://doi.org/10.11588/diglit.28185.9.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Nawrócenie św. Pawła Caravaggia. Między «realizmem» przedstawienia a «realnością» obrazu”. W: Rzeczywistość – realizm – reprezentacja, redakcja Maria Poprzęcka, 57–71. Warszawa: Neriton, 2001.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Jednostka wobec historii. Portret generała Henryka Dembińskiego Henryka Rodakowskiego”. Artium Quaestiones 12 (2001): 25–84. https://doi.org/10.11588/diglit.28180.6.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Twarzą w twarz z portretem. W stronę radykalnej hermeneutyki malarstwa portretowego”. W: Twarzą w twarz z obrazem. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 24–26 października 2002, redakcja Maria Poprzęcka, 39–53. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2003.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Zapośredniczenie i granica obrazu. Przyczynek do badań nad egzystencjalno-hermeneutyczną nauką o sztuce Michaela Brötje”. W: Obraz zapośredniczony. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 25–27 listopada 2004, redakcja Maria Poprzęcka, 97–112. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2005.
  Google Scholar

Haake, Michał. „W(y)prowadzenie do hermeneutyki. O nowej książce Wojciecha Bałusa”. Ikonotheka 18 (2005): 139–151.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Pisarstwo Michaela Brötjego na przejściu od hermeneutyki do dekonstrukcji”. W: Historia sztuki po Derridzie. Materiały seminarium z zakresu teorii historii sztuki, Rogalin, kwiecień 2004 r., redakcja Łukasz Kiepuszewski, 159–177. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006.
  Google Scholar

Haake, Michał. „«Powołanie św. Mateusza» Caravaggia. Studium z hermeneutyki obrazu”. Artium Quaestiones 18 (2007): 37–115. https://doi.org/10.11588/diglit.29066.6.
  Google Scholar

Haake, Michał. „O dwóch różnych głosach w sprawie egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce Michaela Brötjego”. Folia Historiae Artium. Seria Nowa 11 (2007): 109–120. https://doi.org/10.11588/diglit.20622.12.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Granica obrazu i granica języka. Przyczynek do badań nad związkami historii sztuki i filozofii egzystencjalnej”. W: Brak słów. Topos „niewysłowienia” w nauce i literaturze o sztuce. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 26–28 października 2006, redakcja Maria Poprzęcka, 29–52. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2007.
  Google Scholar

Haake, Michał. Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2008.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Obraz w kole rozumienia”. Artium Quaestiones 20 (2009): 141–170. https://doi.org/10.11588/diglit.29068.14.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Święty Franciszek Jacka Malczewskiego i idea dionizyjskości”. Sacrum et Decorum 3 (2010): 58–79.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Sztuka w zaścianku. O obrazowej funkcji fauna w malarstwie Jacka Malczewskiego”. Artium Quaestiones 22 (2011): 125–168. https://doi.org/10.11588/diglit.29070.11.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Symbolika Portretu Adama Asnyka z Muzą Jacka Malczewskiego”. Quart 2 (2011): 45–61.
  Google Scholar

Haake, Michał. „O potrzebie hermeneutycznej perspektywy w badaniu intencji artysty. W stronę twórczości Aleksandra Gierymskiego”. W: Podmiot/podmiotowość. Artysta – historyk – krytyk. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 21–23 października 2010, redakcja Maria Poprzęcka, 117–132. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2011.
  Google Scholar

Haake, Michał. Figuralizm Aleksandra Gierymskiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Ścięcie św. Jana Caravaggia – ożywianie obrazów a teoria dzieła sztuki”. W: Obraz żywy, redakcja Maria Poprzęcka, 17–36. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2015.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Pogrzeb św. Łucji Caravaggia a idea Das Umgreifende”. W: Karl Jaspers. W kręgu wielkich myślicieli współczesności, redakcja Czesława Piecuch, 75–90. Kraków: Universitas, 2015.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Metafizyka – symbol – pejzaż. Przyczynek do badań nad obrazami Caspara Davida Friedricha z motywem ruiny”. Sacrum et Decorum 9 (2016): 19–37.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Mowa Transcendencji. Hermeneutyka światła w religijnym malarstwie Caravaggia”. Ethos 30, nr 3 (119) (2017): 235–255. https://doi.org/10.12887/30-2017-3-119-14.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Eloe ze zwłokami Ellenai Jacka Malczewskiego. W stronę teorii hermeneutyki związków literacko-artystycznych”. W: Literatura a malarstwo, redakcja Joanna Godlewicz-Adamiec, Piotr Kociumbas, Tomasz Szybisty, 353–373. Kraków–Warszawa: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Uniwersytet Warszawski, 2017.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Hermeneutyka wobec twórczości Caravaggia. Na przykładzie obrazów Nawrócenie św. Pawła i Śmierć Marii”. W: Obrazy mocne – obrazy słabe. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, redakcja Łukasz Kiepuszewski, Stanisław Czekalski, Mariusz Bryl, 123–138. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Znak, symbol czy szyfr? O motywie czerwonej draperii na obrazie Madonna Różańcowa Caravaggia”. W: Karl Jaspers. Logos i alogon, redakcja Czesława Piecuch, 153–174. Kraków: Universitas, 2019.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Piękno symbolu. O Zwiastowaniu z Ołtarza św. Kolumby Rogiera van der Weydena”. Ethos 32, nr 3 (127) (2019): 125–154. https://doi.org/10.12887/32-2019-3-127-09.
  Google Scholar

Haake, Michał. „Figura – tło – granica obrazu. Studium porównawcze obrazów przedstawiających martwego Chrystusa autorstwa Andrei Mantegni, Annibalego Carracciego, Paola Veronesego i Orazia Borgianiego”. W: Tło i powierzchnia obrazu. Studia z teorii i historii badań nad sztuką. Materiały Seminarium Metodologicznego Historii Sztuki im. Edwarda Aleksandra Raczyńskiego, Pałac w Rogalinie, 21–23 października 2021 roku, redakcja Mariusz Bryl, Stanisław Czekalski, Łukasz Kiepuszewski, 27–40. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2022.
  Google Scholar

Imdahl, Max. „Giotto. Z zagadnień ikonicznej struktury sensu”. Tłumaczenie Tadeusz Żuchowski. Artium Quaestiones 4 (1990): 104–122. https://doi.org/10.11588/diglit.28097.12.
  Google Scholar

Imdahl, Max. „Składnia i semantyka obrazu. O «Karcie Setnika» z Kodeksu Egberta”. Tłumaczenie Michał Haake. Quart 2 (2010): 77–89.
  Google Scholar

Juszkiewicz, Piotr. „Malarstwo w poszukiwaniu języka, język w poszukiwaniu malarstwa”. Artium Quaestiones 11 (2000): 221–236. https://doi.org/10.11588/diglit.28179.10.
  Google Scholar

Juszkiewicz, Piotr. „Przestrzeń i pamięć. Projekt oświęcimskiego pomnika Oskara Hansena”. W: Wobec Formy Otwartej Oskara Hansema. Idea – utopia – reinterpretacja, redakcja Marcin Lachowski, Magdalena Linkowska, Zbigniew Sobczuk, 173–188. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.
  Google Scholar

Juszkiewicz, Piotr. „Hermeneutyka biografii”. Artium Quaestiones 22 (2011): 331–349. https://doi.org/10.11588/diglit.29070.16.
  Google Scholar

Juszkiewicz, Piotr. Cień modernizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.
  Google Scholar

Kasperowicz, Ryszard. „Interferencje i konstrukcje świata. Hermeneutyka obrazu Gottfrieda Boehma i język symboli Nelsona Goodmana”. W: Obrazy mocne – obrazy słabe. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, redakcja Łukasz Kiepuszewski, Stanisław Czekalski, Mariusz Bryl, 31–41. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018.
  Google Scholar

Kędziora, Łukasz. Sztuka i mózg. W stronę percepcyjnie zorientowanej historii sztuki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2022.
  Google Scholar

Kiepuszewski, Łukasz. Obrazy Cézanne’a. Między spojrzeniem a komentarzem. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004.
  Google Scholar

Kiepuszewski, Łukasz. Niewczesne obrazy. Nietzsche i sztuki wizualne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.
  Google Scholar

Kiepuszewski, Łukasz. „Próba przejęcia mocy. Frank Stella a Caravaggio”. W: Obrazy mocne – obrazy słabe. Studia z teorii i historii badań nad sztuką, redakcja Łukasz Kiepuszewski, Stanisław Czekalski, Mariusz Bryl, 173–187. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018.
  Google Scholar

Kiepuszewski, Łukasz. „Czas powierzchni. Giorgio Morandi”. W: Tło i powierzchnia obrazu. Studia z teorii i historii badań nad sztuką. Materiały Seminarium Metodologicznego Historii Sztuki im. Edwarda Aleksandra Raczyńskiego, Pałac w Rogalinie, 21–23 października 2021 roku, redakcja Mariusz Bryl, Stanisław Czekalski, Łukasz Kiepuszewski, 137–146. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2022.
DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323241263   Google Scholar

Kołacka, Daria. „Czy portret musi mieć głowę? O Alberta Giacomettiego zmaganiu z materią w kilku częściach”. Artium Quaestiones 13 (2002): 5–73. https://doi.org/10.11588/diglit.28198.5.
  Google Scholar

Kowalczyk, Izabela. „Płótno niczym czysta, niewinna dziewica”. W: Twarzą w twarz z obrazem. Materiały Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Nieborów, 24–26 października 2012, redakcja Maria Poprzęcka, 109–121. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2003.
  Google Scholar

Kudelska, Dorota. Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008.
  Google Scholar

Lipiński, Filip. „Twórczość Edwarda Hoppera. Próba analizy hermeneutycznej”. Rozprawa magisterska, Instytut Historii Sztuki UAM, 2005.
  Google Scholar

Lipiński, Filip. „Widzące obraz. Motyw postaci w twórczości Edwarda Hoppera”. Artium Quaestiones 18 (2007): 151–194. https://doi.org/10.11588/diglit.29066.8.
  Google Scholar

Lipiński, Filip. „«Obraz o krążeniu obrazów»: Jastrzębie nocy Edwarda Hoppera pomiędzy rozproszeniem a pragnieniem”. Artium Quaestiones 21 (2010): 187–143. https://doi.org/10.11588/diglit.29069.8.
  Google Scholar

Pastwa, Marcin. „Monument – dokument – moment. Strategie interpretacji dzieł Poussina”. Rocznik Historii Sztuki 26 (2001): 89–132. https://doi.org/10.11588/diglit.14244.
  Google Scholar

Skalska, Agnieszka. „Dziewczynka z chryzantemami Olgi Boznańskiej – osaczona. Uwagi o spojrzeniu”. Artium Quaestiones 7 (1995): 141–152. https://doi.org/10.11588/diglit.28098.9.
  Google Scholar

Skierski, Marcel. „Przestrzenność rzeźby jako wyraz prawdy. Twórczość Aliny Szapocznikow w ujęciu egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce”. Rozprawa magisterska, Instytut Historii Sztuki UAM, 2015.
  Google Scholar

Skierski, Marcel. „Twórczość Aliny Szapocznikow w świetle hermeneutyki egzystencjalnej (na wybranych przykładach)”. Artium Quaestiones 27 (2016): 93–128. https://doi.org/10.11588/diglit.42381.9.
DOI: https://doi.org/10.14746/aq.2016.27.5   Google Scholar

Skierski, Marcel. „Rzeźba w perspektywie egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce. Studium teoretyczno-analityczne”. Rozprawa doktorska, Instytut Historii Sztuki UAM, 2022.
  Google Scholar

Smolińska-Byczuk, Marta. Młody Mehoffer. Kraków: Universitas, 2004.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. „Somosierra Michałowskiego”. Artium Quaestiones 5 (1991): 61–84. https://doi.org/10.11588/diglit.28178.7.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. W miejscu sumienia. Śladem myśli o sztuce Martina Heideggera. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1996.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. „Trop zbiegłych bogów. Przyczynek do Ślubów Ingresa i Wolności Delacroix”. Artium Quaestiones 8 (1997): 61–87. https://doi.org/10.11588/diglit.28099.7.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. „Zuzanna. Co my widziem na tym obrazku?”. Artium Quaestiones 10 (2000): 26. https://doi.org/10.11588/diglit.28185.6.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. „Melancholia. Protokół oględzin”. W: „Melancholia” Jacka Malczewskiego. Materiały seminarium Instytutu Historii Sztuki UAM i Muzeum Narodowego w Poznaniu, Rogalin, 17–18 grudnia 1998, redakcja Piotr Juszkiewicz, 105–117. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2002.
  Google Scholar

Suchocki, Wojciech. „Głos z «pewnych kręgów»”. Artium Quaestiones 17 (2006): 411–412. https://doi.org/10.11588/diglit.28196.26.
  Google Scholar

Tabor, Dariusz. „Czy istnieje hermeneutyka historii sztuki?”. W: Historia sztuki dzisiaj. Materiały LVIII Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, 19–21 listopada 2009, 63–74. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2010.
  Google Scholar

Tabor, Dariusz. „Hermeneutyka historii sztuki średniowiecznej: własna lub zapożyczona? Próba zastosowania procedur hermeneutyki filozoficznej do badań nad sztuką”. Roczniki Humanistyczne 69, nr 4 (2021): 7–33.
DOI: https://doi.org/10.18290/rh21694-1   Google Scholar

Zgórniak, Marek. „«Dziełocentryzm» wobec faktów. O kilku interpretacjach obrazów Rodakowskiego i Mehoffera”. Folia Historiae Artium. Seria Nowa 10 (2005): 161–171.
  Google Scholar

Zgórniak, Marek. „Odpowiedź”. Folia Historiae Artium. Seria Nowa 11 (2007): 121–124.
  Google Scholar

Żuchowski, Tadeusz. Giotto. Zur Frage der ikonischen Sinnstruktur, Max Imdahl; Giotto. Arenafresken. Ikonographie – Ikonologie – Ikonik, Max Imdahl. Artium Quaestiones 4 (1990): 130–133. https://doi.org/10.11588/diglit.28097.15.
  Google Scholar

Żuchowski, Tadeusz. Między naturą a historią. Malarstwo Caspara Davida Friedricha. Szczecin: Polskie Pismo i Książka, 1993.
  Google Scholar

Żuchowski, Tadeusz. „Caspar David Friedrichs Bilder mit den so genannten Chasseurs”. Artibus et Historiae 83 (2021): 361–385.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-12-22

Cited By / Share

Bryl, M. (2023). Inspiracje hermeneutyczne w polskiej historii sztuki po trzydziestu latach. Biuletyn Historii Sztuki, 85(4), 5–30. https://doi.org/10.36744/bhs.1764

Autorzy

Mariusz Bryl 
brylm@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-4877-4446

Dr hab. Mariusz Bryl, prof. UAM w Poznaniu. Pracuje w Instytucie Historii Sztuki UAM. Zajmuje się historią historii sztuki, historią sztuki nowoczesnej, współczesną kulturą wizualną, metodologią historii sztuki. Opublikował m.in. takie książki, jak: Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja (1994); Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku (2008). Przetłumaczył również na język polski wiele książek i opracowań z zakresu historii sztuki, m.in. takich autorów jak: H. Belting, H. Bredekamp, M. Brötje, N. Bryson, M. Fried, W.Kemp, R.Krauss, G. Pollock.



Statystyki

Abstract views: 194
PDF downloads: 194


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Biuletyn Historii Sztuki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.