Dwory w Złotnikach Wielkich i Szczypiornie. O inspiracjach twórczością Karla Friedricha Schinkla w Królestwie Polskim
Jerzy Krzysztof Kos
jerzy.krzysztof.kos@gmail.comUniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-0342-4477
Abstrakt
Celem artykułu jest prezentacja i analiza architektury dworów w Złotnikach Wielkich i Szczypiornie, które dotychczas nie były przedmiotem badań. Obie budowle wzniesiono w 1. połowie XIX w. Ich forma architektoniczna wywodzi się z koncepcji artystycznych stworzonych przez Karla Friedricha Schinkla. W artykule podjęto próbę wyjaśnienia okoliczności powstania obu dworów oraz wskazano ich prawdopodobnego projektanta.
Słowa kluczowe:
Królestwo Polskie, Prusy, Kalisz, klasycyzm w Polsce, klasycyzm w Prusach, dwór, architektura dworów, Karl F. Schinkel, Johann H. Häberlin, Franciszek ReinsteinBibliografia
Barańska, Iwona. Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002.
Google Scholar
Börsch-Supan, Eva. Berliner Baukunst nach Schinkel. 1840–1870. München: Prestel Verlag, 1977.
Google Scholar
Forssman, Erik. Karl Friedrich Schinkel. Bauwerke und Baugedanken. München–Zürich: Schnell und Steiner, 1981.
Google Scholar
Jaroszewski, Tadeusz S., i Andrzej Rottermund. Jakub Hempel, Fryderyk Albert Lessel, Henryk Ittar, Wilhelm Henryk Minter. Architekci polskiego klasycyzmu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
Google Scholar
Junecke, Hans, Martina Abri, Dieter Dolgner, Eva BörschSupan, i Torsten Kahlbaum. Karl Friedrich Schinkel. Lebenswerk, t. 22: Die preußische Provinz Sachsen. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2014.
Google Scholar
Kania, Hans, i Hans-Herbert Möller. Karl Friedrich Schinkel. Lebenswerk, t. 10: Mark Brandenburg (Berlin: Deutscher Kunstverlag, 1960.
Google Scholar
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 5: Województwo poznańskie. Redakcja Teresa Ruszczyńska, Aniela Sławska, z. 6: Powiat kaliski. Opracowanie Teresa Ruszczyńska, Aniela Sławska, Zofia Winiarz. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1960.
Google Scholar
Kaufmann, Emil. Architecture in the Age of Reason. Baroque and Post-Baroque in England, Italy, and France. Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1955.
Google Scholar
Małyszko, Stanisław. Majątki wielkopolskie, t 6: Powiat kaliski. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego, Fundacja Ochrony i Dziedzictwa Kultury Wsi i Rolnictwa, 2000.
Google Scholar
Marynowska, Alicja. „Pałac Seherr Thossów w Szymanowie. Nieznane śląskie dzieło Schinkla?”. Architectus 60, nr 4 (2019): 37–52. doi:10.37190/arc190403.
Google Scholar
Peschken, Goerd. Karl Friedrich Schinkel. Lebenswerk, t. 14: Das architektonische Lehrbuch. München: Deutscher Kunstverlag, 1979.
Google Scholar
Rave, Paul Ortwin. Karl Friedrich Schinkel. Lebenswerk, t. 11, cz. 3: Berlin. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 1962.
Google Scholar
Rottermund, Andrzej. Jean-Nicolas-Louis Durand a polska architektura 1 połowy XIX wieku. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1990.
Google Scholar
Słownik architektów, budowniczych i planistów Kalisza. Redakcja Makary Górzyński. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2023.
Google Scholar
Autorzy
Jerzy Krzysztof Kosjerzy.krzysztof.kos@gmail.com
Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego Polska
https://orcid.org/0000-0003-0342-4477
Jerzy Krzysztof Kos – historyk sztuki, emerytowany pracownik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2023 r. zatrudniony na stanowisku profesora Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, w Instytucie Interdyscyplinarnych Badań Historycznych. Obszary jego zainteresowań badawczych to architektura XVIII w. na Śląsku, klasycyzm, twórczość Carla G. Langhansa, architektura synagogalna na terenie Dolnego i Górnego Śląska.
Statystyki
Abstract views: 38PDF downloads: 15
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jerzy Krzysztof Kos
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
