„Zawód: żona artysty malarza”. O losach i twórczości Marii Rubczak
Katarzyna Anna Kesling
katarzyna.kesling@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7791-7832
Abstrakt
Maria Rubczak (1882–1955) była malarką samoukiem, żoną malarza i grafika Jana Rubczaka. Związana z Paryżem i Krakowem, malowała niewielkich formatów obrazy w technice olejnej i akwarelowej (głównie sceny rodzajowe). Prace sygnowała nazwiskiem lub pseudonimem Guy Bertin (niekiedy także Guy Bertin Rubczak). Wystawiała w Paryżu, m.in. na Salon des Indépendants i w Musée Crillon. Brała też udział w wydarzeniach organizowanych przez środowisko polskiej kolonii artystycznej w Paryżu. Po II wojnie światowej wystawiała w m.in. Krakowie, Bydgoszczy i Łodzi. W tamtym czasie malowała obrazy promujące komunistyczną władzę i narzuconą przez nią ideologię. Dorobek Marii Rubczak jest rozproszony i znany fragmentarycznie. W artykule uzupełniono dotychczasowy stan badań i przedstawiono nieznane dotąd fakty z życia artystki, m.in. na podstawie niepublikowanych dotąd materiałów archiwalnych (w tym korespondencji z Olgą Boznańską).
Słowa kluczowe:
Maria Rubczak, Guy Bertin, Jan Rubczak, polska kolonia artystyczna w Paryżu, sztuka naiwna, sztuka awangardowaBibliografia
Banach, Wiesław. „Franciszek Prochaska. Sanocki malarz we Francji”. Warstwy. Rocznik Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego 3 (2019): 122–126. https://journals.ur.edu.pl/w/article/view/9013.
Google Scholar
Bartnicka-Górska, Hanna, i Joanna Szczepińska-Tramer. W poszukiwaniu światła, kształtu i barw. Artyści polscy wystawiający na Salonach paryskich w latach 1884–1960. Warszawa: Neriton, 2005.
Google Scholar
Bobrowska, Ewa. „Emancypantki? Artystki polskie w Paryżu na przełomie XIX i XX wieku”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, z. 1–2 (2012): 11–27. http://dx.doi.org/10.12775/AE.2012.001.
Google Scholar
Bobrowska-Jakubowska, Ewa. Artyści polscy we Francji w latach 1890–1918. Wspólnoty i indywidualności. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004.
Google Scholar
Gourdin, Charles. Zawado. Romantyk, albo pejzaż z marzeń. Tłumaczenie Ewa Kasprzak. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2014.
Google Scholar
Jackowski, Aleksander. Sztuka zwana naiwną. Zarys encyklopedyczny twórczości w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka, 1995.
Google Scholar
Kesling, Katarzyna Anna. Między Krakowem a Paryżem. Twórczość graficzna i malarska Jana Rubczaka. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021.
Google Scholar
Kydryński, Juliusz. Był potrzebny. O Ludwiku Pugecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972.
Google Scholar
Malarze polscy w Bretanii (1890–1939). Redakcja Barbara Brus-Malinowska, Ewa Micke-Broniarek. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2005.
Google Scholar
Ptaszyńska, Eliza. „Spóźniony przechodzień – Karol Wierusz-Kowalski (1869–1953)”. Polonia Maior Orientalis 5 (2018): 189–206.
Google Scholar
Samlicki, Marcin. Pamiętniki. Opracowanie Paulina Tendera. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, 2023.
Google Scholar
Straszewska, Anna, i Anna Agnieszka Szablowska. Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 3: Rok 1949. Redakcja Anna Wierzbicka. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Strożek, Przemysław. Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 4: Rok 1950. Redakcja Anna Wierzbicka. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Wejbert-Wąsiewicz, Ewelina. „Edukacja – emancypacja – emigracja. Sytuacja polskich artystek na przełomie XIX/XX wieku”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 53 (2015): 105–126. https://doi.org/10.18778/0208-600X.53.07.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. École de Paris. Pojęcie, środowisko, twórczość. Warszawa: Neriton, 2004.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. „«Jak tu nie być feministą». O zapomnianych malarkach polskich w Paryżu w latach 1900–1914”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, nr 1–2 (2012): 45–62. http://dx.doi.org/10.12775/AE.2012.004.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. „Rubczak (Rubczakowa) Maria Anastazja”. W: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.), t. 9, redakcja Małgorzata Biernacka, 200–201. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2013.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. Świadectwa obecności. Polskie życie artystyczne we Francji w latach 1900–1939. Diariusz wydarzeń z wyborem tekstów. Część I: lata 1900–1921. Warszawa: Neriton, 2012.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. Świadectwa obecności. Polskie życie artystyczne we Francji w latach 1900–1939. Diariusz wydarzeń z wyborem tekstów. Część II: lata 1922–1929. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015.
Google Scholar
Wierzbicka, Anna. We Francji i w Polsce 1900–1939. Sztuka, jej historyczne uwarunkowania i odbiór w świetle krytyków polsko-francuskich. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2009.
Google Scholar
Winiarski, Artur. „Alicji Halickiej poetycka utopia pejzażu”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, z. 1–2 (2012): 76–81. https://doi.org/10.12775/AE.2012.006.
Google Scholar
Wojciechowska, Barbara, Grażyna Kurkowska, Katarzyna Anna Kesling, Anna Agnieszka Szablowska, Anna Wiszniewska, i Joanna Stacewicz-Podlipska. Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 1: Lata 1944–1947. Redakcja Anna Wierzbicka. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Wojciechowska, Barbara, Grażyna Kurkowska, Anna Wiszniewska, Joanna Wacławek, i Anna Agnieszka Szablowska. Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 2: Rok 1948. Redakcja Anna Wierzbicka. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Zawistowska, Elżbieta. Tadeusz Makowski. Dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2003.
Google Scholar
Ziembińska Ewa, „Sara Lipska – artystka wszechstronna. Wyjątkowa uczennica Dunikowskiego”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty, z. 1–2 (2012): 82–88. https://doi.org/10.12775/AE.2012.007.
Google Scholar
Żytyński, Stanisław. Bez rampy i sztampy. Wspomnienia o młodym Krakowie lat trzydziestych. Kraków: Biblioteka Donacji Pisarzy Polskich, 1972.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Anna Keslingkatarzyna.kesling@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-7791-7832
Katarzyna Anna Kesling, historyczka sztuki. Pracuje w Instytucie Sztuki PAN, w pracowni Słownika Artystów Polskich. Zajmuje się sztuką polską końca XIX i 1. połowy XX w., szczególnie malarstwem. Autorka monografii Między Krakowem a Paryżem. Twórczość graficzna i malarska Jana Rubczaka (2021).
Statystyki
Abstract views: 28PDF downloads: 9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Katarzyna Anna Kesling
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Kesling, Inspiracje sztuką japońską we wczesnych grafikach Jana Rubczaka , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 4 (2019): numer zwykły
