Współczucie, mądrość, wyzwolenie: Wątki buddyjskie w twórczości Richarda Wagnera

Marcin Trzęsiok

doi:10.36744/k.3689

Compassion, Wisdom, Liberation

Buddhist Motifs in the Works of Richard Wagner

Peer-reviewed article

Marcin Trzęsiok

marcin.trzesiok@gmail.com
Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-3843-0877

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3689

Abstract

Richard Wagner regarded himself as a Buddhist. Although his Buddhism was tinged with 19th-century ideologies it was grounded as solidly as possible in scientific studies available at the time (Bournouf, Koeppen, Oldenberg) and in the philosophy of Schopenhauer, which granted a decisive impetus to such interests. Schopenhauer’s inspiration is particularly evident in Parsifal, in which a synthesis of Buddhism and Christianity is achieved in the spirit of “The World as Will and Representation”. In his notes, the composer-poet left a key to interpretations of his works maintained in the Buddhist spirit: “nirvana” associated with “night and “truth”, “brahman” – with “dawn / midnight” and “music”, and “samsara” – with “day” and “poetry”. The most important manifestations of these concepts (in Tristan and Parsifal) are presented while referring to recent research by German authors, for the first time cited in Polish. Apparently, this most essential ideological aspect of Wagner’s masterpieces has so far been almost completely neglected in Polish literature on the subject.

Keywords:

Richard Wagner, Buddhism, suffering

References

Borchmeyer, Dieter, „…sehnsüchtig blicke ich oft nach dem Land Nirwana…“. Richard Wagners buddhistische Christentum, „Wagnerspectrum” 2007, nr 2, s. 15-34
Google Scholar

Hartwich, Wolf-Daniel, Auslöschung. Richard Wagner und die buddhistische Mythologie des Jenseits, w: „Wagnerspectrum“ 2007, nr 2, s. 85-96
Google Scholar

Kania, Ireneusz ,Ścieżka nocy, Znak, Kraków 2001
Google Scholar

Kania, Ireneusz, Trzy przypisy do naszych czasów, Austeria, Kraków-Budapeszt-Syrakuzy 2023
Google Scholar

Kienzle, Ulrike, Tönendes Nirvāna. Von der muskalischen Aufhebung der Zeit in Wagners Tristan und Parsifal, „Wagnerspectrum“ 2007, nr 2, s. 35-54
Google Scholar

Pieśni mniszek. Therīgātā, przekład i wprowadzenie Joanna Gruszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2022
Google Scholar

Płomień rozgorzał w Kalifornii. Z Ireneuszem Kanią i Tadeuszem Sławskiem rozmawia Andrzej Franaszek, „Tygodnik Powszechny” 40/2011, https://www.tygodnikpowszechny.pl/plomien-rozgorzal-w-kalifornii-141048 [dostęp: 17 VIII 2024]
Google Scholar

Sęp-Szarzyński, Mikołaj, Rytmy albo wiersze polskie oraz cykl erotyków, opracował i wstępem poprzedził Julian Krzyżanowski, Biblioteka Narodowa, Wrocław 1973
Google Scholar

Suttanipāta. Zbiór nauk buddyzmu pierwotnego, przełożył z języka palijskiego oraz opatrzył przedmową i przepisami Ireneusz Kania, Biblioteka Kwartalnika Kronos, Warszawa 2023
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-04-29

Cited by

Trzęsiok, M. . (2025) “Compassion, Wisdom, Liberation: Buddhist Motifs in the Works of Richard Wagner”, Konteksty, 348(1), pp. 37–43. doi: 10.36744/k.3689.

Authors

Marcin Trzęsiok
marcin.trzesiok@gmail.com
Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach Poland
https://orcid.org/0000-0003-3843-0877

Marcin Trzęsiok – teoretyk muzyki i filozof, profesor Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Zajmuje się estetyką i hermeneutyką muzyki XIX i XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki związanej z przemianami wyobraźni religijnej. Autor książek: Krzywe zwierciadło proroka. Rzecz o „Księżycowym Pierrocie” Arnolda Schönberga (2002); Pieśni drzemią w każdej rzeczy. Muzyka i estetyka wczesnego romantyzmu niemieckiego (2009, w ramach serii „Monografie” Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej); Dyptyk tragiczny. Muzyka i mit w „Królu Edypie” i „Apollu” Igora Strawińskiego (2015); Muzyka doświadczenia. Eseje i studia (2023).