M., miłość i mowy pogrzebowe: W stronę nowej humanistyki funeralnej

Magdalena Barbaruk

doi:10.36744/k.4322

M., miłość i mowy pogrzebowe

W stronę nowej humanistyki funeralnej

Artykuł recenzowany

Magdalena Barbaruk

barbaruk@gmail.com
Instytut Kulturoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6406-2241

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4322

Abstrakt

Artykuł jest rezultatem namysłu nad kulturowymi konsekwencjami śmierci Marcina Giżyckiego, wybitnego historyka sztuki i filmu, filmowca, który zmarł nagle 20 października 2022 roku. Magdalena Barbaruk postuluje nobilitację tekstów okolicznościowych w rodzaju mów pogrzebowych czy limeryków oraz prac artystycznych jako źródła wiedzy zgodnej z przesłankami tak zwanej epistemologii cnoty. Giżycki staje się dla autorki figurą (ikoną) nowej humanistyki funeralnej i zwrotu ku zmarłym; powiązane są one z nobilitacją źródeł, które zostały nazwane „nowymi epitafiami”. Są też inspiracją do oporu wobec niesprawiedliwości epistemicznej (z jednej strony wielość prac dedykowanych Giżyckiemu pokazuje istnienie wspólnoty, która się wokół niego wytworzyła, dowodzi oddziaływaniu jego cnót epistemicznych, z drugiej jego twórczość wciąż domaga się lepszego poznania i popularyzacji). Zebrane w „Kontekstach” teksty i prace są sposobem wglądu w proces tworzenia tradycji humanistycznej i artystycznej. W artykule autorka podnosi problem kreatywnych metod i technik, jakimi powinien posługiwać się humanista, by móc skutecznie odpowiadać zmarłym i przedłużać ich dzieło.

Słowa kluczowe:

Marcin Giżycki, limeryki, mowy pogrzebowe, epitafia, cnoty epistemiczne

Bibliografia

M. Barbaruk, Poczekalnia. Archipelagi Giżyckiego, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2024 nr 3, s. 183-188.
DOI: https://doi.org/10.36744/k.2925 Google Scholar

M. de Cervantes, Niezwyczajne przygody Persilesa i Sigismundy. Powieść północna, przełożyła i posłowiem opatrzyła Zofia Szleyen, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.
Google Scholar

M. de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy, przeł. W. Charchalis, Rebis, Poznań 2014.
Google Scholar

M. de Cervantes, Przemyślny rycerz Don Kichot z Manczy, część II, przeł. W. Charchalis, Rebis, Poznań 2016.
Google Scholar

J. A. Chrościcki, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, PWN, Warszawa 1974.
Google Scholar

V. Despret, Wszystko dla naszych zmarłych. Opowieści tych, co zostają, przeł. U. Kropiwiec, Karakter, Kraków 2021.
Google Scholar

E. Domańska, Sprawiedliwość epistemiczna w humanistyce zaangażowanej, „Teksty Drugie” [Online], 2017 nr 1, dostęp online w dniu 25.02. 2025. http://journals.openedition.org/td/1828
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.1.3 Google Scholar

E. Domańska, Aforyzmy historyczne Krzysztofa Zamorskiego: rekonesans, (w:) Historia jest polifoniczna. Sztambuch Profesora Krzysztofa Zamorskiego, red. M. Kurkowska-Budzan, J. Muchowski, M. Stasiak, R. Swakoń, Kraków 2023.
Google Scholar

E. Domańska, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, PWN, Warszawa 2017.
Google Scholar

M. Giżycki, Limeryki i inne wierszyki własne i zapożyczone, Austeria, Kraków-Budapeszt-Syrakuzy 2023.
Google Scholar

J. Joyce, Dublińczycy, przeł. K. Wojciechowska, Oskar, Warszawa 1991.
Google Scholar

J. Marías, Twoja twarz jutro. Gorączka i włócznia, przeł. E. Zaleska, Sonia Draga, Katowice 2014.
Google Scholar

J. Ortega y Gasset, Szkice o miłości, przeł. K. Kamyszew, Czytelnik, Warszawa 1989.
Google Scholar

A. Taborska, Nagle sama (o stracie), maszynopis nieopublikowany, dzięki uprzejmości autorki.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2025-04-29

Cited By / Share

Barbaruk, M. (2025) „M., miłość i mowy pogrzebowe: W stronę nowej humanistyki funeralnej”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 348(1), s. 139–147. doi: 10.36744/k.4322.

Autorzy

Magdalena Barbaruk
barbaruk@gmail.com
Instytut Kulturoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0001-6406-2241

Magdalena Barbaruk – kulturoznawczyni, zajmuje się kulturową sprawczością literatury, jej wpływem na sposoby życia jednostek i wspólnot oraz na przestrzeń. Prowadzi badania w Hiszpanii oraz w krajach Ameryki Południowej, głównie w Chile. Autorka książek Długi cień Don Kichota (2015), Sensy błądzenia. La Mancha i jej peryferie (2018) i nominowanej do Nagrody im. Marcina Króla monografii Ruch Amereidy (2024). Jej ostatnia książka poświęcona jest działalności tak zwanej Szkoły z Valparaíso, która połączyła architekturę i poezję z misją dekolonizacji Ameryki poprzez ruch (travesía). Profesorka UWr, dyrektorka Instytutu Kulturoznawstwa UWr, członkini Rady Programowej Akademickie Centrum Badań. Ex-centrum Olgi Tokarczuk (UWr) oraz redaktorka czasopisma „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” (od 2024).