Portret krytyka z czasów młodości: O odnalezionej książce 'Sztuka na metry' Marcina Giżyckiego

Adam Trwoga

doi:10.36744/k.4340

Portret krytyka z czasów młodości

O odnalezionej książce 'Sztuka na metry' Marcina Giżyckiego

Adam Trwoga

trwoga@pjwstk.edu.pl
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-6972-8249

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4340

Abstrakt

W artykule opisano wybrane elementy z biografii i spuścizny pisarskiej Marcina Giżyckiego jako krytyka sztuki i filmu. Podstawą są zachowane materiały prasowe, prywatne archiwum krytyka oraz odnaleziona w 2023 roku, a nieopublikowany za życia zbiór Sztuka na metry, będący ciekawym zapisem czasu nie tylko w biografii intelektualnej trzydziestoletniego wtedy Giżyckiego, lecz także dla badań nad sztuką i krytyką końca lat 70. XX wieku w PRL. Gdy przegląda się teksty zamieszczone w Sztuce na metry, można dostrzec wyróżniki późniejszego pisarstwa Giżyckiego o sztuce. Ponadto autor artykułu podjął próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego Giżycki nie wydał tej książki.

Słowa kluczowe:

Marcin Giżycki, krytyka sztuki, krytyka filmu, biografia, książki o sztuce

Bibliografia

Bibliografia polska Estreicherów. Dostęp: 12.12.2024. www.estreicher.uj.edu.pl/skany/?dir=dane_indeks|17
Google Scholar

Giżycki, Ignacy Gozdawa. 1779. Uwagi o przeznaczeniu ludzkim. Wolne tłumaczenie: Pensée sur la predestination de l'homme. La traductione libre. Mohylew: w Drukarni J.W.J.X. Biskupa Biał. Łacińskiego.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1974. „Zenon Wasilewski. Z kogo się śmialiście. 30 lat”. Szpilki, nr 23 (1712):14.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1981. „Zamiast korespondencji”. Literatura, nr 48:13.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1983-1985. Zapisane za granicą. Maszynopis. Archiwum Giżyckiego.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1989. Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 2001. Koniec i co dalej? Szkice o postmodernizmie, sztuce współczesnej i końcu wieku. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 2006. Wenders do domu! Europejskie filmy o Ameryce i ich recepcja w Stanach Zjednoczonych. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.
Google Scholar

Kossakowski, Andrzej. 1977. Polski film animowany 1945–1974. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Kubler, George. 1970. Kształt czasu. Uwagi o historii rzeczy. tłum. Jacek Hołówka, Warszawa: PIW.
Google Scholar

Národní filmový archiv, Ustřední ředitelství československého filmu, R12/A2/1p/9k.
Google Scholar

Nie tylko niezłomni i kolaboranci. Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945–1989, red. Tadeusz Wolsza i Przemysław Wójtowicz. 2014. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Osęka, Andrzej. 2011. Strategia Pająka. Wywiad-rzeka. Rozmawia Adam Mazur. Warszawa: Stowarzyszenie 40 000 Malarzy.
Google Scholar

Prodeus, Adriana. 2022. „Always Look on the Bright Side of Life”. Kwartalnik Filmowy, nr 120 (grudzień):232-36. https://doi.org/10.36744/kf.1447.
Google Scholar

Słownik polskiej krytyki artystycznej XX i XXI wieku, t. 1: Słownik biograficzny. red. Ryszard Kasperowicz, Marcin Lachowski, Piotr Majewski. 2020. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Sztuka i przyjaciele. Pisma wybrane Danuty Wróblewskiej, red. Karolina Zychowicz. 2021. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury i Jacek Frączak.
Google Scholar

Wierzchowska, Wiesława. 1989. Sąd nieocenzurowany czyli 23 wywiady z krytykami sztuki. Łódź: Film i Literatura.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2025-04-29

Cited By / Share

Trwoga, A. (2025) „Portret krytyka z czasów młodości: O odnalezionej książce ’Sztuka na metry’ Marcina Giżyckiego”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 348(1), s. 165–172. doi: 10.36744/k.4340.

Autorzy

Adam Trwoga
trwoga@pjwstk.edu.pl
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych Polska
https://orcid.org/0000-0002-6972-8249

Adam Trwoga – historyk sztuki i filmoznawca. Pracuje na Wydziale Sztuki Nowych Mediów Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych oraz współpracuje z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie. Jako redaktor naukowy (wspólnie z Marcinem Giżyckim) wydał między innymi książki: Magia Animacji. Z archiwum Animatora (2016), Czy Mistrz wie, że wygrał? Księga Jubileuszowa dla Profesora Daniela Szczechury (2020).