Kolonialny kompleks muzeum: Wyzwania dekolonizacji w Europie Środkowo-Wschodniej na przykładzie Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Magdalena Wróblewska

doi:10.36744/k.4077

The Museum Colonial Complex

Challenges of Decolonization in Central-Eastern Europe upon the Example of the State Ethnographic Museum in Warsaw

Magdalena Wróblewska

konteksty@ispan.pl
Wydział Artes Liberales UW, Państwowe Muzeum Etnograficzne (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-2778-906X

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4077

Abstract

The article concerns the beginnings of the history of the State Ethnographic Museum in Warsaw, which were interpreted in the perspective of decolonial museology.
Using concepts such as “Polish colonial complex” and “internal European colonization”, the author points to the entanglement of the Museum and ethnography in the network of global colonialism, and at the same time describes the different situation of a country in the Central and Eastern Europe, which did not have the position of an empire and did not established overseas colonies.
The last part of the article includes postulates for decolonial activities in museums in this region, where the colonial past and involvement is not as clear and unequivocal as in the case of Western colonial empires.

Supporting Agencies

Faculty of

Keywords:

the ethnographic museum, colonialism, decoloniality, european internal colonisation

References

Vikram Singh Amarawat, "Cultural Imperialism and Travel Writing: Glimpses of Richard Burton’s Travelogue", [w:] "Proceedings of the Indian History Congress", 2016, nr 77, s. 644–650
Google Scholar

Henryk Bagiński, "The Sixtieth Anniversary of Rogozinski's Expedition to the Cameroons", „The Royal Geographical Society” 1944, Vol. 103, nr 1/2, s. 72-75
Google Scholar

Bogusław Bakuła, "Polska i kolonialna przeszłość dzisiaj", „Nowa Krytyka” 2011, nr. 26-27, s. 145-180
Google Scholar

Grażyna Borkowska, "Polskie doświadczenie kolonialne", „Teksty Drugie” 2007, nr 4, s. 15-24
Google Scholar

Jill Fitzell, Cultural Colonialism and Ethnography: European Travellers in Nineteenth Century Ecuador. University of British Colombia (praca doktorska) 1994, https://open.library.ubc.ca/soa/cIRcle/collections/ubctheses/831/items/1.0088252, dostęp 10.10.2024
Google Scholar

Małgorzata Głowacka-Grajper, „Internal Colonisation", https://keywordsechoes.com/internal-colonisation, dostęp 14.10.2024
Google Scholar

Liesebeth van de Grift, „Theories and Practices of Internal Colonization. The Cultivation of Lands and People in the Age of Modern Territoriality”, w: L. van de Grift, & A. Ribi Forclaz (red.), „Governing the Rural in Interwar Europe. Routledge Studies in Modern European History”; Vol. 48, Routledge, s. 68-92
Google Scholar

A.Hammond, Imagined Colonialism: Victorian Travellers in South‐East Europe”, „Nineteenth-Century Contexts” 2006, nr 28(2), s. 87–104
Google Scholar

Leopold Janikowski, "L'ile De Fernando-Poo, Son Etat Actuel Et Ses Habitants", „Bulletin De La Société De Géographie” 1886, nr 7, s. 563-589
Google Scholar

Leopold Janikowski, "W dżunglach Afryki. Wspomnienia z polskiej wyprawy afrykańskiej w latach 1882-90", Warszawa 1936
Google Scholar

Lidia Małgorzata Kamińska, “Wawelska i warszawska – największe powojenne składnice przemieszczanych dóbr kultury w Polsce”, Muzealnictwo 58, 2017, s. 249-256
Google Scholar

Lidia Małgorzata Kamińska, „Powojenne składnice przemieszczanych dóbr kultury w Polsce. Przyczynek do dalszych badań”, Muzealnictwo 57, 2016, s. 74-80
Google Scholar

Kristin Kopp, „Reinventing Poland as Colonial Territory in the Nineteenth Century: Gustav Freytag’s Soll und Haben as Colonial Novel”, w: Robert L. Nelson (red.), „Germans, Poland and Colonial Expansion to the East, 1850 through the Present”, New York, 2009, s. 11–37
Google Scholar

Kristin Kopp, „Germany’s Wild East: Constructing Poland as Colonial Space”, Ann Arbor, 2012
Google Scholar

Piotr Piotrowski, „Muzeum krytyczne”, Poznań 2011
Google Scholar

Piotr Piotrowski, „Globalne ujęcie sztuki Europy Wschodniej”, Poznań 2018
Google Scholar

"Polska wschodnia i orientalizm", red. Tomasz Zarycki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013
Google Scholar

Matthew Rampley, "Decolonizing Central Europe: Czech Art and the Question of ‘Colonial Innocence’", „Visual Resources” 2021, nr 37(1), s. 1–30
Google Scholar

Jan Sowa, "Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą", Universitas, Kraków 2011
Google Scholar

Claudia Snochowska-Gonzalez, "Post-colonial Poland. On an Unavoidable Misuse", „East European Politics & Societies and Cultures” 2012, Vol.26, nr 4, s. 708-723
Google Scholar

Timothy Snyder, "The War in Ukraine is a Colonial War", „New Yorker”, 28.04.2022
Google Scholar

Madina Tlostanova, „Postsocialist ≠ postcolonial? On post-Soviet imaginary and global coloniality”, "Journal of Postcolonial Writing", 48:2 (2012), s. 130-142
Google Scholar

Madina Tlostanova, „Between the Russian/Soviet dependencies, neoliberal delusions, dewesternizing options, and decolonial drives”, "Cultural Dynamics", 27, no. 2 (2015), s. 267–83
Google Scholar

Han F. Vermeulen, Fabiana Dimpflmeier & Maria Beatrice Di Brizio, "Early Ethnographers in the Long Nineteenth Century: Call for References", [w:] "Bérose - Encyclopédie internationale des histoires de l’anthropologie", Paryż 2024
Google Scholar

Magdalena Wróblewska, Monika Stobiecka, "Interweaving colonialities in CEE universal survey museum: the case of the Ancient and Medieval Galleries in the National Museum in Warsaw", tekst złożony do tomu: red. Erica Lehrer, Joanna Wawrzyniak, Łukasz Bukowiecki, "Decolonial Museology Re-centered: Thinking Theory and Practice through East-Central Europe", De Gruyter [seria „Museum and Narrative”]
Google Scholar

Tomasz Zarycki, "Poland and the East" [w:] red. M. Moskalewicz, W. Przybylski, "Understanding Central Europe", London, Routledge 2018, s. 81-85
Google Scholar

Jürgen Zimmerer, „Holocaust und Kolonialismus. Beitrag zu einer Archäologie des genozidalen Gedankens”, „Zeitschrift für Geschichtswissenschaft”, 51:12 (2003), s. 1098–1119
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-01-03

Cited by

Wróblewska, M. (2025) “The Museum Colonial Complex: Challenges of Decolonization in Central-Eastern Europe upon the Example of the State Ethnographic Museum in Warsaw”, Konteksty, 346(3), pp. 3–9. doi: 10.36744/k.4077.

Authors

Magdalena Wróblewska
konteksty@ispan.pl
Wydział Artes Liberales UW, Państwowe Muzeum Etnograficzne Poland
https://orcid.org/0000-0002-2778-906X

Magdalena Wróblewska – historyczka sztuki i muzeolożka zainteresowana problematyką dekolonialności. Adiunktka na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektorka Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Stypendium typu post-doc odbyła w Kunsthistorisches Institut in Florenz – Max-Planck-Institut i Staatliche Museen zu Berlin (2012–2014). W latach 2015–2021 kierowała badaniami w Muzeum Warszawy, a także kilkoma zespołami: w Dziale Badań nad Warszawą, Dziale Archeologicznym, Centrum Interpretacji Zabytku i Korczakianum. Była współkuratorką wystawy głównej Rzeczy warszawskie, odpowiadała za Gabinet Portretów. Prowadzony przez nią projekt Skąd się biorą warszawiacy? Migracje do Warszawy w XIV–XXI wieku w 2016 roku został nagrodzony Sybillą przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. W ramach projektu City Museums and Multiple Colonial Pasts w programie ECHOES (2020) opublikowała wraz z C. Ariese książkę Practicing Decoloniality in Museums: A Guide with Global Examples (2021). Autorka książek i artykułów na temat fotografii, między innymi: Fotografie ruin, ruiny fotografii. 1944–2014 (2014, nagrodzona przez NIMOZ w konkursie „Muzeum widzialne”); Obrazy pamięci i wiedzy. Fotograficzne reprodukcje dzieł w archiwach i narracjach historii sztuki (2022, Nagroda Rektora UW). W 2023 roku odbyła staż badawczy w Department for Anthropology, Museum of Natural History, Smithsonian Institution w Waszyngtonie.