Sztuka jako źródło cierpień
Mieczysław Juda
mjuda@asp.katowice.plAkademia Sztuk Pięknych w Katowicach (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0220-3712
Abstrakt
Tekst podejmuje wątek powiązania sztuki i cierpienia, jednak w wariancie dotychczas nierealizowanym / niedostrzeganym / pomijanym, gdy artefakty sztuki, dotąd zazwyczaj w szerokim obiegu i konsensualnej akceptacji nazywane dziełami sztuki stają się przedmiotem negatywnych reakcji, czasem nawet gwałtownych, powodują tumult, gorące spory o dużym emocjonalnym nacechowaniu, użyciem wykluczającego języka i generalnie powodują przeświadczenie / reakcję, że one same są źródłem cierpień ich odbiorców / adresatów / perceptorów. Tekst czyni to w trzech krokach: I. Mapa – zdefiniowanie problemu wraz polami jego występowania, II. Terytorium – egzempla / przykłady z obszaru sztuki, niejako kanoniczne w przedmiotowej kwestii i same będące przedmiotem agonistycznego napięcia, III. Respons – danie odpowiedzi dlaczego, wskazanie na powody zanotowanego stanu rzeczy przynosi taki rezultat, odwołując się do własnej koncepcji dzieła sztuki jako interakcji biografii kulturowych. Całość kończy IV. Coda.
Słowa kluczowe:
sztuka, cierpienie, dzieło sztuki, biografia kulturowaBibliografia
Akcja (Wywiad radiowy z The Guerilla Art Action Group dla sieci WBAI, nadany 1 maja 1970, [w:], Zmierzch estetyki rzekomy czy autentyczny, opr. S.Morawski, t.II, Czytelnik Warszawa 1987, s.274-283.
Google Scholar
Antos, Janusz, Praktykowanie utopii. O związkach modernistycznych abstrakcji z kolami i „Dzienników” Wojciecha Ćwiertniewicza, [w:], Akademia 2007+, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae, Katowice 2009, s.39-53.
Google Scholar
Boulez, Pierre, Mémoire et création II, wykład w Collège de France, Paris 1989/1990.
Google Scholar
Bourdieu, Pierre, Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego, przeł.A.Zawadzki, Universitas Kraków 2001.
Google Scholar
Tegoż, Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P.Biłos, WN Scholar Warszawa 2005.
Google Scholar
Brach-Czaina, Jolanta, Etos nowej sztuki, PWN Warszawa 1984.
Google Scholar
Co daje mediacja sztuki, red. Daria Milecka, ASP Wrocław 2019.
Google Scholar
Croce, Benedetto, Zarys estetyki, przekł. zbior. pod kier. S.Gniadka, PWN Warszawa 1962.
Google Scholar
Danto, Artur, The Artworld, „The Journal of Philosophy”, Oct.15, 1964, s.571-584.
DOI: https://doi.org/10.2307/2022937
Google Scholar
Debord, Guy, Społeczeństwo spektaklu, przeł. A.Ptaszkowska, Słowo/Obraz Terytoria Gdańsk 1998.
Google Scholar
Deleuze, Gilles, Różnica i powtórzenie, KR Warszawa 1997.
Google Scholar
Dickie, George, Art and Aesthetic: An Institutional analysis, Cornell University Press, 1974, Dickie, George, Art and Value, Blackwell Publishers, 2001.
Google Scholar
Tegoż, Art and Value, Blackwell Publishers, 2001.
Google Scholar
Duniec, Krystyna, Krakowska, Joanna, Soc, sex i historia, WKP Warszawa 2014.
Google Scholar
Foster, Hal, Krauss, Rosalind, i.in., Sztuka po roku 1900. Modernizm, antymodernizm, postmodernizm, Arkady Warszawa 2023.
Google Scholar
Greenberg, Clement, Avant-Garde and Kitsch, „Partisan Review” 6:5 (1939), s.34-49.
Google Scholar
Hortus electronicus, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae Katowice 2019.
Google Scholar
https://youtu.be/6c_ckeE2uYA?si=Os9GaOc71OUtUyPn,
Google Scholar
https://youtu.be/ScexdyMUcS0?si=tkdiCPHLmc_j2wM2
Google Scholar
https://youtu.be/xioRP0tHigU?si=RBqOE7BVWfilJUAc
Google Scholar
Ingarden, Roman, O dziele literackim: badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, PWN Warszawa 1960.
Google Scholar
Tegoż, Spór o istnienie świata, PWN Warszawa 1961.
Google Scholar
Tegoż, Studia z estetyki, PWN Warszawa 1970.
Google Scholar
Jewtuch, Katarzyna, Pornografia współczesna, SBPiEP Trikster Wrocław 2017.
Google Scholar
Juda, Mieczysław, Między transcendencją a immanencją: to, co etyczne, to, co estetyczne, [w:] Przestrzenie międzyprzestrzeni [hommage à Otto Freundlich] red. Roman Lewandowski, Folia Academiae, Katowice 2020, s.49-65.
Google Scholar
Tegoż, O intymnym związku sztuki z socjologią, [w:] Specyfika formy czy specyfika treści? Studia z zakresu socjologii sztuki, red. Ł.Trembaczowski, Folia Academiae Katowice 2017, s.125-150.
Google Scholar
Kandinsky, Wassily, O duchowości w sztuce, przeł. S.Fijałkowski, PGS Łódź 1996.
Google Scholar
Tegoż, Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. S.Fijałkowski, PIW Warszawa 1986.
Google Scholar
Kristeva, Julia, Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, WUJ Kraków 2008.
Google Scholar
Lévy, Pierre, Drugi potop, [w:], Nowe media w komunikacji społecznej XX w., red. M.Hopfinger, Oficyna Naukowa Warszawa 2005, s.374.
Google Scholar
Lewandowski, Roman, Efekt pasażu. Konfrontacje i negocjacje tożsamości we współczesnych praktykach artystycznych, Folia Academiae Katowice 2018.
Google Scholar
Ligon, Glenn, Notes on the Margins of the https://www.guggenheim.org/artwork/10382
Google Scholar
Lisok, Marta, Głębokie słuchanie, BWA Katowice 2019.
Google Scholar
Markowska, Anna, Artysta w drodze, Sir Richard Long Doctor Honoris Causa, Katowice 2024, s.11-31.
Google Scholar
Mattanza, Alessandra, Street Art. Wielcy artyści i ch wizje, Arkady Warszawa 2020.
Google Scholar
Morawski, Stefan, Niewdzięczne rysowanie mapy: o postmodernie (izmie) i kryzysie kultury, UMK Toruń 1999.
Google Scholar
Nieczyporowski, Roman, Sztuka Nobuyoshi Araki, czyli dylematy wykładowcy historii sztuki, [w:] Akademia 2007+, red. M.Juda, Folia Academiae Katowice 2009, s.53-67.
Google Scholar
Passeron, Jean-Claude, Bourdieu, Pierre, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, PWN Warszawa 1990.
Google Scholar
Porczak, Antoni, Sztuka przesunięta. Shiftart, [w:] Akademia 2007+, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae Katowice 2009, s.297-294.
Google Scholar
Rancière, Jacques, Estetyka jako polityka, WKP Warszawa 2007.
Google Scholar
Sławek, Tadeusz, Richard Long - który idzie, [w:] Sir Richard Long Doctor Honoris Causa, ASP Katowice 2024, s.31-45.
Google Scholar
Sloterdijk, Peter, Kryształowy pałac, WKP Warszawa 2011.
Google Scholar
Sztabiński, Grzegorz, Inne idee awangardy. Wspólnota, wolność, autorytet, Wydawnictwo Neriton Warszawa 2011.
Google Scholar
Świdziński, Jan, Art as Contextual Art, Galerie S.Petri Lund 1976.
Google Scholar
Tegoż, Sztuka jako sztuka kontekstualna, Galeria Remont Warszawa 1977.
Google Scholar
Toscani, Oliviero, Reklama - uśmiechnięte ścierwo, Delta W-Z Warszawa 1997.
Google Scholar
Turowski, Andrzej, Wielka utopia awangardy, PWN Warszawa 1990.
Google Scholar
Wölfin, Heinrich, Podstawowe pojęcia historii sztuki, przeł. D.Hanulanka, Ossolineum Wrocław 1962.
Google Scholar
Woronow, Iwona, Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffman, Baudleaire, Norwid, WUJ, Kraków 2008.
Google Scholar
Zieliński, Tadeusz, Grecja niepodległa, KiW Warszawa 1958.
Google Scholar
Autorzy
Mieczysław Judamjuda@asp.katowice.pl
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-0220-3712
Mieczysław Juda – doktor nauk humanistycznych. W latach 2001–2023 kierownik Zakładu Teorii i Historii Sztuki ASP w Katowicach. Stypendysta rządu francuskiego, członek senatu ASP i kapituły Medalu ASP. Członek i wieloletni Prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół NOSPR (Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia) w Katowicach. Redaktor szeregu publikacji i autor artykułów z zakresu teorii sztuki, filozofii oraz cyberkultury.
Statystyki
Abstract views: 13PDF downloads: 27
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Mieczysław Juda

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.