Sztuka jako źródło cierpień

Artykuł recenzowany

Mieczysław Juda

mjuda@asp.katowice.pl
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0220-3712

Abstrakt

Tekst podejmuje wątek powiązania sztuki i cierpienia, jednak w wariancie dotychczas nierealizowanym / niedostrzeganym / pomijanym, gdy artefakty sztuki, dotąd zazwyczaj w szerokim obiegu i konsensualnej akceptacji nazywane dziełami sztuki stają się przedmiotem negatywnych reakcji, czasem nawet gwałtownych, powodują tumult, gorące spory o dużym emocjonalnym nacechowaniu, użyciem wykluczającego języka i generalnie powodują przeświadczenie / reakcję, że one same są źródłem cierpień ich odbiorców / adresatów / perceptorów. Tekst czyni to w trzech krokach: I. Mapa – zdefiniowanie problemu wraz polami jego występowania, II. Terytorium – egzempla / przykłady z obszaru sztuki, niejako kanoniczne w przedmiotowej kwestii i same będące przedmiotem agonistycznego napięcia, III. Respons – danie odpowiedzi dlaczego, wskazanie na powody zanotowanego stanu rzeczy przynosi taki rezultat, odwołując się do własnej koncepcji dzieła sztuki jako interakcji biografii kulturowych. Całość kończy IV. Coda. 


Słowa kluczowe:

sztuka, cierpienie, dzieło sztuki, biografia kulturowa

Akcja (Wywiad radiowy z The Guerilla Art Action Group dla sieci WBAI, nadany 1 maja 1970, [w:], Zmierzch estetyki rzekomy czy autentyczny, opr. S.Morawski, t.II, Czytelnik Warszawa 1987, s.274-283.
  Google Scholar

Antos, Janusz, Praktykowanie utopii. O związkach modernistycznych abstrakcji z kolami i „Dzienników” Wojciecha Ćwiertniewicza, [w:], Akademia 2007+, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae, Katowice 2009, s.39-53.
  Google Scholar

Boulez, Pierre, Mémoire et création II, wykład w Collège de France, Paris 1989/1990.
  Google Scholar

Bourdieu, Pierre, Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego, przeł.A.Zawadzki, Universitas Kraków 2001.
  Google Scholar

Tegoż, Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P.Biłos, WN Scholar Warszawa 2005.
  Google Scholar

Brach-Czaina, Jolanta, Etos nowej sztuki, PWN Warszawa 1984.
  Google Scholar

Co daje mediacja sztuki, red. Daria Milecka, ASP Wrocław 2019.
  Google Scholar

Croce, Benedetto, Zarys estetyki, przekł. zbior. pod kier. S.Gniadka, PWN Warszawa 1962.
  Google Scholar

Danto, Artur, The Artworld, „The Journal of Philosophy”, Oct.15, 1964, s.571-584.
DOI: https://doi.org/10.2307/2022937   Google Scholar

Debord, Guy, Społeczeństwo spektaklu, przeł. A.Ptaszkowska, Słowo/Obraz Terytoria Gdańsk 1998.
  Google Scholar

Deleuze, Gilles, Różnica i powtórzenie, KR Warszawa 1997.
  Google Scholar

Dickie, George, Art and Aesthetic: An Institutional analysis, Cornell University Press, 1974, Dickie, George, Art and Value, Blackwell Publishers, 2001.
  Google Scholar

Tegoż, Art and Value, Blackwell Publishers, 2001.
  Google Scholar

Duniec, Krystyna, Krakowska, Joanna, Soc, sex i historia, WKP Warszawa 2014.
  Google Scholar

Foster, Hal, Krauss, Rosalind, i.in., Sztuka po roku 1900. Modernizm, antymodernizm, postmodernizm, Arkady Warszawa 2023.
  Google Scholar

Greenberg, Clement, Avant-Garde and Kitsch, „Partisan Review” 6:5 (1939), s.34-49.
  Google Scholar

Hortus electronicus, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae Katowice 2019.
  Google Scholar

https://youtu.be/6c_ckeE2uYA?si=Os9GaOc71OUtUyPn,
  Google Scholar

https://youtu.be/ScexdyMUcS0?si=tkdiCPHLmc_j2wM2
  Google Scholar

https://youtu.be/xioRP0tHigU?si=RBqOE7BVWfilJUAc
  Google Scholar

Ingarden, Roman, O dziele literackim: badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, PWN Warszawa 1960.
  Google Scholar

Tegoż, Spór o istnienie świata, PWN Warszawa 1961.
  Google Scholar

Tegoż, Studia z estetyki, PWN Warszawa 1970.
  Google Scholar

Jewtuch, Katarzyna, Pornografia współczesna, SBPiEP Trikster Wrocław 2017.
  Google Scholar

Juda, Mieczysław, Między transcendencją a immanencją: to, co etyczne, to, co estetyczne, [w:] Przestrzenie międzyprzestrzeni [hommage à Otto Freundlich] red. Roman Lewandowski, Folia Academiae, Katowice 2020, s.49-65.
  Google Scholar

Tegoż, O intymnym związku sztuki z socjologią, [w:] Specyfika formy czy specyfika treści? Studia z zakresu socjologii sztuki, red. Ł.Trembaczowski, Folia Academiae Katowice 2017, s.125-150.
  Google Scholar

Kandinsky, Wassily, O duchowości w sztuce, przeł. S.Fijałkowski, PGS Łódź 1996.
  Google Scholar

Tegoż, Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. S.Fijałkowski, PIW Warszawa 1986.
  Google Scholar

Kristeva, Julia, Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, WUJ Kraków 2008.
  Google Scholar

Lévy, Pierre, Drugi potop, [w:], Nowe media w komunikacji społecznej XX w., red. M.Hopfinger, Oficyna Naukowa Warszawa 2005, s.374.
  Google Scholar

Lewandowski, Roman, Efekt pasażu. Konfrontacje i negocjacje tożsamości we współczesnych praktykach artystycznych, Folia Academiae Katowice 2018.
  Google Scholar

Ligon, Glenn, Notes on the Margins of the https://www.guggenheim.org/artwork/10382
  Google Scholar

Lisok, Marta, Głębokie słuchanie, BWA Katowice 2019.
  Google Scholar

Markowska, Anna, Artysta w drodze, Sir Richard Long Doctor Honoris Causa, Katowice 2024, s.11-31.
  Google Scholar

Mattanza, Alessandra, Street Art. Wielcy artyści i ch wizje, Arkady Warszawa 2020.
  Google Scholar

Morawski, Stefan, Niewdzięczne rysowanie mapy: o postmodernie (izmie) i kryzysie kultury, UMK Toruń 1999.
  Google Scholar

Nieczyporowski, Roman, Sztuka Nobuyoshi Araki, czyli dylematy wykładowcy historii sztuki, [w:] Akademia 2007+, red. M.Juda, Folia Academiae Katowice 2009, s.53-67.
  Google Scholar

Passeron, Jean-Claude, Bourdieu, Pierre, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, PWN Warszawa 1990.
  Google Scholar

Porczak, Antoni, Sztuka przesunięta. Shiftart, [w:] Akademia 2007+, red. Mieczysław Juda, Folia Academiae Katowice 2009, s.297-294.
  Google Scholar

Rancière, Jacques, Estetyka jako polityka, WKP Warszawa 2007.
  Google Scholar

Sławek, Tadeusz, Richard Long - który idzie, [w:] Sir Richard Long Doctor Honoris Causa, ASP Katowice 2024, s.31-45.
  Google Scholar

Sloterdijk, Peter, Kryształowy pałac, WKP Warszawa 2011.
  Google Scholar

Sztabiński, Grzegorz, Inne idee awangardy. Wspólnota, wolność, autorytet, Wydawnictwo Neriton Warszawa 2011.
  Google Scholar

Świdziński, Jan, Art as Contextual Art, Galerie S.Petri Lund 1976.
  Google Scholar

Tegoż, Sztuka jako sztuka kontekstualna, Galeria Remont Warszawa 1977.
  Google Scholar

Toscani, Oliviero, Reklama - uśmiechnięte ścierwo, Delta W-Z Warszawa 1997.
  Google Scholar

Turowski, Andrzej, Wielka utopia awangardy, PWN Warszawa 1990.
  Google Scholar

Wölfin, Heinrich, Podstawowe pojęcia historii sztuki, przeł. D.Hanulanka, Ossolineum Wrocław 1962.
  Google Scholar

Woronow, Iwona, Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffman, Baudleaire, Norwid, WUJ, Kraków 2008.
  Google Scholar

Zieliński, Tadeusz, Grecja niepodległa, KiW Warszawa 1958.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-04-29

Cited By / Share

Juda, M. (2025) „Sztuka jako źródło cierpień”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 348(1), s. 108–117. doi: 10.36744/k.3722.

Autorzy

Mieczysław Juda 
mjuda@asp.katowice.pl
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-0220-3712

Mieczysław Juda – doktor nauk humanistycznych. W latach 2001–2023 kierownik Zakładu Teorii i Historii Sztuki ASP w Katowicach. Stypendysta rządu francuskiego, członek senatu ASP i kapituły Medalu ASP. Członek i wieloletni Prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół NOSPR (Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia) w Katowicach. Redaktor szeregu publikacji i autor artykułów z zakresu teorii sztuki, filozofii oraz cyberkultury.



Statystyki

Abstract views: 13
PDF downloads: 27