“Centrally Planned Furniture.” The System of Furniture Designing and Production in the People’s Republic of Poland
Julia Błaszczyńska
blaszczynskajulia@gmail.comFaculty of Art Studies, Adam Mickiewicz University (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-3060-174X
Abstract
The aim of this text is to clarify the relationships between politics and the form of furniture designed at the time, as well as to show the administrative determinants that ruled the work of designers, by means of an analysis of the central management in reference to furniture industry and an elucidation of this industry’s structure. The relationships between the various interdependent elements: designers, factories and supervisory bodies were reconstructed on the basis of materials in the archives of the Furniture Industry Federation (Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego) in Poznań – an institution that united and managed key furniture factories and the scientific and research facilities of the furniture industry in Poland during the communist era. Research into the centrally controlled production system that takes into account various aspects of the designing process and factory operations makes it possible to verify the possible sources of a given form, the materials used, and the themes undertaken by designers in general.
Supporting Agencies
Keywords:
furniture production, Polish design in the 20th century, centrally planned economy, PoznańReferences
Bochińska, Beata. Zacznij kochać dizajn. Jak kolekcjonować polską sztukę użytkową. Warszawa: Marginesy, 2016.
Google Scholar
Boćkowska, Aleksandra. To nie są moje wielbłądy. O modzie w PRL. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.
Google Scholar
Brzostek, Błażej. „Wokół Emilii”. W: Emilia. Meble, muzeum, modernizm. Kraków–Warszawa: Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, 2016.
Google Scholar
Burda, Adam, i Mieczysław Formanowicz. Przemysł meblarski w Polsce. Tworzenie i rozwój. Poznań–Białystok: Arando, 2006.
Google Scholar
Chcemy być nowocześni. Polski design 1955–1968 z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie. Redakcja Anna Maga, Anna Frąckiewicz, Anna Demska. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2011.
Google Scholar
Cymer, Anna. Architektura w Polsce 1945–1989. Warszawa: Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2018.
Google Scholar
Filipiak, Jadwiga. Novum nie jest grzeszne. Rajmund T. Hałas. Poznań: Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, 2017.
Google Scholar
Frąckiewicz, Anna. „Cały ten zgiełk. Uwagi o stylu lat 50. XX wieku w polskim wzornictwie”. W: W kręgu sztuki przedmiotu. Studia ofiarowane Profesor Irenie Huml przez przyjaciół, kolegów i uczniów, redakcja Maria Dłutek, Anna Kostrzyńska-Miłosz, 26–37. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2011.
Google Scholar
Golka, Marian. „Wzornictwo przemysłowe i mebel”. W: Sztuki plastyczne w Poznaniu 1945–1980, redakcja Teresa Kostyrko, 126–131. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987.
Google Scholar
Hübner-Wojciechowska, Joanna. Lata 60. XX wieku. Sztuka użytkowa. Poradnik dla kolekcjonerów. Warszawa: Arkady, 2014.
Google Scholar
Jasiołek, Katarzyna. Asteroid i półkotapczan. O polskim wzornictwie powojennym. Warszawa: Marginesy, 2020.
Google Scholar
Jasiołek, Katarzyna. Hanna Lachert. Wygoda ważniejsza niż piękno. Warszawa: Marginesy, 2022.
Google Scholar
Kamosiński, Sławomir. „Strategia naśladownictwa drogą do modernizacji Polski Ludowej? Podłoże klęski przyjętej koncepcji”. W: Modernizacja bez suwerenności. Przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej, redakcja Paweł Grata, 44–62. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021.
Google Scholar
Kasprzak-Miler, Agnieszka. „Wpływ Biura Nadzoru Estetyki Produkcji na kształt polskiej biżuterii artystycznej”. W: W kręgu sztuki przedmiotu. Studia ofiarowane Profesor Irenie Huml przez przyjaciół, kolegów i uczniów, redakcja Maria Dłutek, Anna Kostrzyńska-Miłosz, 255–264. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2011.
Google Scholar
Kluczwajd, Katarzyna. Spojrzenie na Rzut. O wyposażeniu domu i wzornictwie w toruńskim wydaniu. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu, 2002.
Google Scholar
Korduba, Piotr. Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, 2013.
Google Scholar
Korduba, Piotr. „Między monografią a koneserstwem. Badania nad polskim dizajnem XX i początków XXI wieku”. Artium Quaestiones 32 (2001): 5–36.
Google Scholar
Korżel-Kraśna, Małgorzata. „Meblarstwo na Dolnym Śląsku w latach 1945–1990”. Roczniki Sztuki Śląskiej 23 (2014): 199–216.
Google Scholar
Kostrzyńska-Miłosz, Anna. Polskie meble 1945–1970. Idee i rzeczywistość. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021.
Google Scholar
Kowalski, Jacek. Meble Kowalskich. Ludzie i rzeczy. Poznań: Dębogóra, 2014.
Google Scholar
Kozina, Irma. Ikony dizajnu w województwie śląskim. Katowice: Muzeum Śląskie w Katowicach, 2024.
Google Scholar
Kozina, Irma. Polski design. Warszawa: SBM Renata Gmitrzak, 2015.
Google Scholar
Lees-Maffei, Grace. „Paradygmat produkcyjno-konsumpcyjno-mediacyjny”. Tłumaczenie Filip Lipiński. Artium Quaestiones 32 (2001): 251–293.
Google Scholar
Lipowicz, Wojciech. „Trwanie «nowoczesności». Wnętrza i meble poznańskie w 1. poł. lat sześćdziesiątych”. W: Użytkowa fantastyka lat pięćdziesiątych, 24–36. Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1991.
Google Scholar
Łuczak-Surówka, Krystyna. „Polskie wzornictwo mebli w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku – poszukiwania nowoczesności”. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, 2010.
Google Scholar
Maga, Anna. „Meblarstwo «Ładu» po 1945 roku”. W: Spółdzielnia artystów ŁAD, t. 1, redakcja Anna Frąckiewicz, 106–134. Warszawa: Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 1998.
Google Scholar
Mazurek, Małgorzata. Społeczeństwo kolejki. O doświadczeniach niedoboru 1945–1989. Warszawa: TRIO, 2010.
Google Scholar
Metcalf, Lee Kendall. The Council of Mutual Economic Assistance. The Failure of Reform. New York: Columbia University Press, 1997.
Google Scholar
Mikołajczak, Tomasz. Władysław Wincze. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, 2019.
Google Scholar
Mrozek, Józef A. Świat do zaprojektowania. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2020.
Google Scholar
Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL. Redakcja Piotr Juszkiewicz, Andrzej Szczerski. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2023.
Google Scholar
Péteri, György. „Nylon Curtain – Transnational and Transsystemic Tendencies in the Cultural Life of State-Socialist Russia and East-Central Europe”. Slavonica 10, nr 2 (2004): 113–123. https://doi.org/10.1179/sla.2004.10.2.113.
Google Scholar
Retrotopia. Design for Socialist Spaces. Redakcja Claudia Banz. Berlin: Kunstgewerbemuseum Berlin, 2023.
Google Scholar
Rzechorzek, Ewa. Moda polska. Warszawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Google Scholar
Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX wieku. Redakcja Czesława Frejlich. Kraków: 2+3d, Fundacja Rzecz Piękna, 2013.
Google Scholar
Rzeczy pospolite. Polskie wyroby 1899–1999. Redakcja Czesława Frejlich. Olszanica: BoSz, 2001.
Google Scholar
Rzehak, Katarzyna. „Mieszkanie dla każdej rodziny. Związki pomiędzy normatywami budownictwa wielkopłytowego lat 70. a projektowaniem mebli w tym okresie i stylem wnętrz «mieszkań w blokach» na przykładzie dokumentacji pokazu studialnego IWP na radomskim Osiedlu Ustronie”. Człowiek i Społeczeństwo, nr 42 (2017): 127–143. https://doi.org/10.14746/cis.2017.43.8.
Google Scholar
Skobelski, Robert. „PRL w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w latach 1956–1970”. Kwartalnik Historyczny 114, nr 3 (2007): 49–90.
Google Scholar
Smaga, Magdalena. „Krakowskie Fabryki Mebli na tle polskiego meblarstwa w latach 1945–1989”. Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, nr 31 (2013): 223–249.
Google Scholar
Sołtysiak, Weronika. Jan Bogusławski. Według reguł sztuki i własnego upodobania. Warszawa: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2024.
Google Scholar
Stano, Bernadeta. Artysta w fabryce. Dwa oblicza mecenatu przemysłowego w PRL. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2019.
Google Scholar
Sumorok, Aleksandra. „Socrealizm od środka. Design, sztuka wnętrza i modernizacja”. Artium Questiones 32 (2021): 187–227. https://doi.org/10.14746/aq.2021.32.8.
Google Scholar
Sumorok, Aleksandra, i Tomasz Załuski. Socrealizmy i modernizacje. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, 2017.
Google Scholar
Szczerski, Andrzej. Cztery nowoczesności. Teksty o sztuce i architekturze polskiej XX wieku. Kraków: DodoEditor, 2015.
Google Scholar
Szydłowska, Agata. „Bez Ludwika i panny służącej. Projekty nowoczesnych kuchni jako zwierciadło przemian roli kobiet w poodwilżowej Polsce”. Artium Quaestiones 32 (2021): 161–185. https://10.14746/aq.2021.32.7.
Google Scholar
Szydłowska, Agata. Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2023.
Google Scholar
Węcławska-Lipowicz, Weronika. „Poznańska szkoła architektury wnętrz”. W: Poznańska szkoła architektury wnętrz 1927–2017, redakcja Weronika Węcławska-Lipowicz, s. 13–37. Poznań: Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, 2018.
Google Scholar
Authors
Julia Błaszczyńskablaszczynskajulia@gmail.com
Faculty of Art Studies, Adam Mickiewicz University Poland
https://orcid.org/0000-0003-3060-174X
Julia Błaszczyńska is a historian of art, currently a postgraduate student at the Doctoral School of Humanistic Sciences at the Adam Mickiewicz University in Poznań. She specialises in postwar design, Polish furniture design, and decorative arts. She is the author of articles relating to artistic crafts and design, a curator of exhibitions, and a lecturer at the University of Fine Arts in Poznań. She is currently carrying out a doctoral research project under the title “Meblarstwo poznańskie 1945–1989. Edukacja, projektowanie, produkcja” (National Science Centre) under the supervision of Prof. Piotr Korduba.
Statistics
Abstract views: 20PDF downloads: 13
License
Copyright (c) 2025 Julia Błaszczyńska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Biuletyn Historii Sztuki, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Biuletyn Historii Sztuki should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 1(2019) to 4(2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in Biuletyn Historii Sztuki, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
