Odlewy gipsowe rzeźb antycznych w zbiorach króla Stanisława Augusta
Katarzyna Mikocka-Rachubowa
katarzyna.mikocka@wp.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7293-7490
Abstrakt
Artykuł dotyczy zbioru gipsowych odlewów rzeźb antycznych, które król Stanisław August kupował we Włoszech z myślą o projektowanej w Warszawie akademii sztuk pięknych. W Italii monarcha nabywał także kopie antycznych rzeźb wykonane w marmurze – te zamierzał umieścić w galerii projektowanej w gmachu Oranżerii w Łazienkach. Po śmierci władcy zbiór gipsowych odlewów rzeźb antycznych, uważany za jeden z najbardziej kompletnych w Europie, został zakupiony przez rząd Księstwa Warszawskiego. Przewieziony z Zamku Królewskiego na teren warszawskiego uniwersytetu, dał początek uniwersyteckiemu zbiorowi odlewów gipsowych. Zbiór ten stał w Sali Kolumnowej budynku muzealnego od 1821 do 1940 r. Wzbogacany przez lata o liczne nabytki, został w znacznej części zniszczony w czasie II wojny światowej, a jego pozostałości ulokowano w 1969 r. w Starej Pomarańczarni w Łazienkach.
Słowa kluczowe:
rzeźba XVIII w., gipsowe odlewy rzeźb antycznych, Stanisław August, galeria rzeźb Stanisława Augusta, uniwersytecki zbiór odlewów gipsowychBibliografia
Badach, Artur. „Nowożytne rzeźby w gipsie w kolekcji króla Stanisława Augusta”. W: Fidiasz, Michał Anioł i inni. Królewska i uniwersytecka kolekcja odlewów gipsowych w Warszawie, redakcja Jerzy Miziołek, Hubert Kowalski, 77–97. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 2012.
Google Scholar
Batowski, Zygmunt. „Rzeźby artystów Stanisława Augusta w zbiorze odlewów gipsowych Uniwersytetu Warszawskiego”. Przegląd Warszawski, nr 14 (1922): 173–197.
Google Scholar
Bieliński, Józef. Królewski Uniwersytet Warszawski (1816–1831), t. 1. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1907.
Google Scholar
Borroni Salvadori, Fabia. „Artisti e viaggiatori agli Uffizi nel Settecento. I”. Labyrinthos, nr 7–8 (1985): 3–72.
Google Scholar
Chiron-Mrozowska, Anita. „Cztery projekty akademii sztuk pięknych w Warszawie”. Kronika Zamkowa. Roczniki, nr 3 (2016): 203–240.
Google Scholar
Fidiasz, Michał Anioł i inni. Królewska i uniwersytecka kolekcja odlewów gipsowych w Warszawie. Redakcja Jerzy Miziołek, Hubert Kowalski. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, 2012.
Google Scholar
Gipsoteche. Realtà e storia. Redakcja Mario Guderzo. Treviso: Edizioni Canova, 2008.
Google Scholar
Korotaj, Marta, i Tomasz Mikocki. Odlewy gipsowe rzeźb starożytnych w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
Google Scholar
Kowalski, Hubert, i Jerzy Żelazowski. „Le collezioni dei calchi in gesso del re Stanislao Augusto e dell’Università di Varsavia”. W: Roma e Varsavia. Tradizione classica e educazione artistica nell’età del Lumi e oltre, redakcja Jerzy Miziołek, 383–417. Roma: „L’Erma” di Bretschneider, 2019.
Google Scholar
Kubala, Agata, i Urszula Bończuk-Dawidziuk. Sztuka starożytnej Grecji i Rzymu. Katalog odlewów gipsowych ze zbiorów Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław: Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, Oficyna Wydawnicza ATUT, 2018.
Google Scholar
Manikowska, Ewa. Sztuka – ceremoniał – informacja. Studium wokół królewskich kolekcji Stanisława Augusta. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie, 2007.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz. Rzeźby zbioru Stanisława Augusta. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.
Google Scholar
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. André Le Brun „pierwszy rzeźbiarz” króla Stanisława Augusta, t. 1–2. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2010.
Google Scholar
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. Canova, jego krąg i Polacy (około 1780–1850), t. 1–2. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2001.
Google Scholar
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. „Gusto dell’antico e la collezione di sculture del re Stanislao Augusto”. W: Et in Arcadia ego. Studia memoriae professoris Thomae Mikocki dicata, redakcja Witold Dobrowolski, 381–390. Varsoviae: Institute of Archaeology, University of Warsaw, 2013.
Google Scholar
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. Rzeźba włoska w Polsce około 1770–1830, t. 1–2. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
Google Scholar
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. „Włoscy rzeźbiarze na dworze króla Stanisława Augusta”. Rocznik Historii Sztuki 29 (2004): 49–120.
Google Scholar
Plaster Casts. Making, Collecting and Displaying from Classical Antiquity to the Present. Redakcja Rune Frederiksen, Eckart Marchand. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 2010.
Google Scholar
Plaster Casts of the Works of Art. History of Collections, Conservation, Exhibition Practice. Redakcja Wojciech Marcinkowski, Tomasz Zaucha. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2010.
Google Scholar
Waźbiński, Zygmunt. „Stanisławowska galeria rzeźby, jej geneza i funkcje”. Kronika Zamkowa, nr 1 (1989): 18–34.
Google Scholar
Wronikowska, Dominika. „Gli artisti romani e la corte polacca al tempo di Stanislao Augusto Poniatowski (1764–1795)”. Roma Moderna e Contemporanea 10, nr 1–2 (2002): 113–129.
Google Scholar
Zapomniane dziedzictwo. Zbiór odlewów gipsowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Redakcja Andrzej Betlej. Kraków: Universitas, 2020.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Mikocka-Rachubowakatarzyna.mikocka@wp.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-7293-7490
Prof. dr hab. Katarzyna Mikocka-Rachubowa jest historykiem sztuki, profesorem w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się historią rzeźby od XVI do XIX w., głównie rzeźbą włoską, a także sztuką i kulturą artystyczną 2. połowy XVIII i początków XIX w. Autorka prawie pięciuset publikacji: książek, rozpraw i artykułów publikowanych w Polsce i we Włoszech oraz licznych artykułów biograficznych i biogramów rzeźbiarzy w słownikach artystów.
Statystyki
Abstract views: 41PDF downloads: 22
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Katarzyna Mikocka-Rachubowa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Mikocka-Rachubowa, Rzeźby katedry wileńskiej i ich twórca Tommaso Righi , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 2 (2019)
- Katarzyna Mikocka-Rachubowa, Księcia Czartoryskiego zakupy rzeźb w Rzymie (1800–1801) , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 82 Nr 3 (2020): numer zwykły
- Katarzyna Mikocka-Rachubowa, Walerii Tarnowskiej fascynacja włoską rzeźbą w podróży po Italii 1803–1804 , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 87 Nr 1 (2025)
