Relikwie ciemności: Willa Globocnika i teatr pamięci

Łukasz Stypuła

doi:10.36744/k.4314

Relikwie ciemności

Willa Globocnika i teatr pamięci

Łukasz Stypuła

luk.stypula@gmail.com
Instytut Religioznawstwa, Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-1408-3786

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4314

Abstrakt

Wpisane w przestrzeń Lublina ślady obecności Odila Globocnika, dowódcy SS i jednego z głównych architektów Akcji „Reinhardt” – planu masowej eksterminacji Żydów w Generalnym Gubernatorstwie – odsłaniają się jako „relikwie ciemności”, materialne pozostałości, które rezonują w miejscach naznaczonych znaczeniami Zagłady i złożonymi relacjami przestrzenno-czasowymi. Te obiekty, stanowiące punkty styczne między realną przestrzenią a symboliczną teksturą pamięci, są nieustannie nadpisywane przez historię miasta. Kolejną areną nawarstwiania się tych struktur, w których „okamgnienie” stanowi ramę myślenia o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, stała się Brama Grodzka i Teatr Pamięci Tomasza Pietrasiewicza.

Słowa kluczowe:

Holokaust, Odilo Globocnik, Lublin, Tomasz Pietrasiewicz, Brama Grodzka

Bibliografia

Eisenbach, Artur. Hitlerowska polityka zagłady Żydów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.
Google Scholar

Sachs, Nelly. Rozżarzone zagadki. Wiersze wybrane. Wybr. i tłum. Ryszard Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5, 2006.
Google Scholar

Sachs, Nelly. "Gdy pisał pisarz Zoharu." W: Rozżarzone zagadki. Wiersze wybrane, wybór i przekład Ryszard Krynicki, 73. Kraków: Wydawnictwo a5, 2006.
Google Scholar

Panas, Władysław. "Lublin nierzeczywisty." Gazeta Wyborcza. Lublin, 15–16 maja 2004, 7, dodatek "Magazyn Sobotni – Brama Lubelska".
Google Scholar

Škvárová, Eva. "Nábytkářská firma Emil Gerstel Prague a její spolupráce s architekty." Licencjacka praca, Uniwersytet Karola w Pradze, 2015. Dostęp 27 lutego 2025. https://dspace.cuni.cz/bitstream/handle/20.500.11956/63567/130153107.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
Google Scholar

Celińska (Goldgraber), Julia [Dora Minc]. "Relacja świadka." Archiwum Yad Vashem, sygn. צ-2217/29 [3556325]. Dostęp 27 lutego 2025. https://collections.yadvashem.org/en/documents/3556325.
Google Scholar

Łobarzewski, Jerzy. "Dom rodzinny przy ulicy Boczna Lubomelskiej 4." Fragment relacji świadka historii. Rozm. Emilia Kalwińska. Lublin, 2010. Dostęp 27 lutego 2025. https://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/publication/120984/edition/115249/content.
Google Scholar

Chmielewski, Jakub, i Libionka, Dariusz. "Odilo Globocnik (1904–1945)." Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN". Dostęp 27 lutego 2025. https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/odilo-globocnik-19041945/.
Google Scholar

Fedorowicz, Marcin, i Pawłowski, Patryk. "Willa Globocnika." Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN". Dostęp 27 lutego 2025. https://teatrnn.pl/lublin-fotografia/willa-globocnika/.
Google Scholar

Dąbrowski, Witold. "Autor kompozycji muzycznej do wiersza Fuga Śmierci." Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN".
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2025-04-29

Cited By / Share

Stypuła, Łukasz (2025) „Relikwie ciemności: Willa Globocnika i teatr pamięci”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 348(1), s. 121–126. doi: 10.36744/k.4314.

Autorzy

Łukasz Stypuła
luk.stypula@gmail.com
Instytut Religioznawstwa, Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-1408-3786

Łukasz Stypuła – doktor nauk humanistycznych z zakresu religioznawstwa i historyk o specjalności judaistycznej; studia odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; obecnie pracuje w Pracowni Antropologii Słowa w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie. Stypendysta Institutum Judaicum Uniwersytetu w Tybindzie, The European Institute for Jewish Studies in Sweden w Sztokholmie, Narodowego Centrum Nauki oraz Fundacji Lanckorońskich. Zajmuje się badaniami nad żydowskim miastem w Lublinie, hebrajską poezją z okresu Al Andalus, żydowską myślą filozoficzną w średniowieczu oraz kabałą chrześcijańską. Prace badawcze prowadził w Szwecji, Niemczech, Włoszech, Izraelu oraz w Polsce.