Gennaro Sacco, słynny Coviello, i jego trzy sztuki
Jolanta Dygul
j.dygul@uw.edu.plUniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9373-9327
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza trzech utworów dramatycznych wydanych przez aktora-autora teatru dell’arte, Gennara Sacca, który gościł na dworze polskim w 1699 roku. Sacco zasłynął z roli Coviella. Początkowo grał w Neapolu, potem na północy Półwyspu Apenińskiego i jak wielu włoskich aktorów oferował swój talent różnym władcom europejskim (w Celle, Warszawie, Madrycie). Prawie nic nie wiemy o jego pobycie na warszawskim dworze Augusta II, brakuje źródeł na temat repertuaru oraz składu osobowego zespołu. Zachował się jednak opublikowany w Warszawie tekst dramatyczny Commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Przeprowadzona w artykule analiza tej sztuki na tle dwóch poprzednich wydanych przez aktora ponad dziesięć lat wcześniej we Włoszech poszerza wiedzę o strukturze, dystrybucji i wariantowości ról w teatrze dell’arte. Przyczynia się także do określenia wpływu lokalnych warunków na sztukę włoskich artystów dell’arte przemieszczających się między ośrodkami.
Słowa kluczowe:
Gennaro Sacco, Coviello, komedia dell'arte, typy komiczne, repertuar, wariantowość postaci, dystrybucja rólBibliografia
Allacci, Leone. Drammaturgia di Lione Allacci accresciuta e continuata fino all’anno MDCCLV. Venezia, 1755.
Google Scholar
Bartoli, Francesco. Notizie istoriche de comici italiani che fiorirono intorno all’anno 1550 fino a giorni presenti. Vol. 3. Padova, 1781.
Google Scholar
Brunelli, Bruno. „Sacco”. In Enciclopedia dello spettacolo, a cura di Silvio D’Amico, vol. 8, 1364. Roma: Le Maschere, 1961.
Google Scholar
Doménech Rico, Fernando. Los Trufaldines y el Teatro de los Caños del Peral (La Commedia dell’arte en la España de Felipe V). Madrid: Fundamentos, 2007.
Google Scholar
Duchartre, Pierre Louis. The Italian Comedy: The Improvisation Scenarios, Lives, Attributes, Portraits, and Masks of the Illustrious Characters of the Commedia Dell’Arte. Translated by Randolph T. Weaver. London: Georg G. Harrap, 1929.
Google Scholar
Ferrone, Siro. „La commedia dell’arte”. Quaderns d’Italia 2 (1997): 9–20. https://doi.org/10.5565/rev/qdi.443.
DOI: https://doi.org/10.5565/rev/qdi.443
Google Scholar
Ferrone, Siro. La commedia dell’arte: Attrici e attori italiani in Europa (XVI–XVIII secolo). Torino: Einaudi, 2014.
Google Scholar
Jackl, Jerzy. „Z badań nad teatrem czasów saskich”. Pamiętnik Teatralny 9, z. 1 (1960): 95–113.
Google Scholar
Marotti, Ferruccio, e Giovanna Romei. La commedia dell’arte e la società barocca. Vol. 2: La professione del teatro. Roma: Bulzoni, 1991.
Google Scholar
Megale, Teresa. Tra mare e terra: Commedia dell’arte nella Napoli spagnola (1575–1656). Roma: Bulzoni, 2017.
Google Scholar
Perrucci, Andrea. Dell’arte rappresentativa premeditata et all’improvviso. Napoli, 1699.
Google Scholar
Prota-Giurleo, Ulisse. I teatri di Napoli nel ’600: La commedia e le maschere. Napoli: Fausto Fiorentino Editore, 1962.
Google Scholar
Roszkowska, Wanda. „Akt zapustny komediantów na Zamku Warszawskim roku 1699”. Pamiętnik Teatralny 36, z. 4 (1987): 543–556.
Google Scholar
Sacco, Gennaro. La commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Varsavia, 1699.
Google Scholar
Sacco, Gennaro. La luna eclissata dalla fede trionfante di Duba reggina dell’Ungaria. Verona, 1687.
Google Scholar
Sacco, Gennaro. Sempre vince la ragione. Genova, 1686.
Google Scholar
Scala, Francesco. Il teatro delle favole rappresentative. Milano: Il Polifilo, 1976.
Google Scholar
Selfridge-Field, Eleanor. A New Chronology of Venetian Opera and Related Genres, 1660–1760. Stanford: Stanford University Press, 2007.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781503619975
Google Scholar
Taviani, Ferdinando. „Kwiat i rycerz: Aktorki dell’arte”. Tłumaczenie Mateusz Kanabrodzki. W: Teatr dell’arte, redakcja Dorota Sosnowska, 23–60. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525660.pp.23-60
Google Scholar
Autorzy
Jolanta Dygulj.dygul@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-9373-9327
Jolanta Dygul – doktor nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, teatrolożka, adiunkt w Katedrze Italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się recepcją literatury oraz kultury włoskiej w Polsce, a także literaturą oraz historią teatru i dramatu włoskiego.
Statystyki
Abstract views: 242PDF downloads: 160
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jolanta Dygul
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
