Koncepcje teatru społecznie zaangażowanego według Juliusza Osterwy

Wanda Świątkowska


Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8470-5643

Abstrakt

Autorka wyodrębnia trzy najważniejsze punkty w artystycznej drodze Osterwy: realizację dramatu Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego i sprzęgnięcie indywidualności twórcy i jego koncepcji z ideą przedstawioną w dziele, działalność Reduty objazdowej (1924–1939) oraz wojenne koncepcje Teatru Społecznego. Z Żeromskim połączyła Osterwę idea regionalizmu i pracy u podstaw, a docent Przełęcki, grany przez lata przez aktora, stał się jego duchowym patronem. Zainaugurowane w 1924 roku objazdy Reduty po Rzeczpospolitej zespół traktował jak misję społeczną. Celem teatru było upowszechnienie dzieł dramaturgii polskiej, ożywienie życia intelektualnego na prowincji, edukacja i zapewnienia widowisk o doskonałym poziomie artystycznym społecznościom, które pozbawione były miejscowych teatrów. Osterwa zorganizował wzorcowy teatr objazdowy, który pod względem skali, rozmachu i regularności objazdów był wydarzeniem bez precedensu w dziejach polskiej sceny. Przytoczone statystyki obrazują skalę tego zjawiska, które pozostaje fenomenem na mapie teatru dwudziestolecia międzywojennego.W latach wojennych Osterwa pracował nad koncepcjami Teatru Społecznego, czyli projektem reform organizacji widowisk na prowincji i próbą stworzenia nowoczesnego teatru dla masowego odbiorcy. Projekt ten nie został zrealizowany, można go zrekonstruować na podstawie zachowanych raptularzy i dzienników wojennych Osterwy.


Słowa kluczowe:

Juliusz Osterwa, Reduta, Stefan Żeromski, teatr społecznie zaangażowany, historia teatru polskiego

Białota, M. (1989). Dramaty Żeromskiego w Reducie: Z zagadnień inscenizacji i recepcji krytycznej. Wrocław.
  Google Scholar

Ciechowicz, J. (2008). Teatr w podróży: Wędrowanie jako poznanie. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 1, 69–72.
  Google Scholar

Frankowska, B. (1970). Teatr napowietrzny Juliusza Osterwy. Pamiętnik Teatralny, 4, 425-445.
  Google Scholar

Gall, I. (1963). Mój teatr. Kraków.
  Google Scholar

Grotowski, J. (2012). Teksty zebrane (A. Adamiecka-Sitek, M. Biagini, D. Kosiński, C. Pollastrelli, T. Richards, & I. Stokfiszewski, red.). Warszawa.
  Google Scholar

Guszpit, I. (1989). Juliusza Osterwy parafraza Antygony. W: I. Guszpit, Przez teatr – poza teatr: szkice o Juliuszu Osterwie. Wrocław.
  Google Scholar

Guszpit, I., & Kosiński, D. (2007). Ku Teatrowi Społecznemu. W: J. Osterwa, Antygona, Hamlet, Tobiasz dla Teatru Społecznego. Wrocław.
  Google Scholar

Kosiński, D. (2004). A ja za nią, nieboraczek boso...: samotność Osterwy?. Dialog, 9, 5-11.
  Google Scholar

Osiński, Z. (2003). Pamięć Reduty: Osterwa, Limanowski, Grotowski. Gdańsk.
  Google Scholar

Osterwa, J. (1968). Listy (E. Krasiński, red.). Warszawa.
  Google Scholar

Osterwa, J. (1991). Reduta i teatr: Artykuły, wywiady, wspomnienia 1914–1947 (Z. Osiński, red.). Wrocław.
  Google Scholar

Osterwa, J. (1992). Z zapisków (I. Guszpit, red.). Wrocław.
  Google Scholar

Nycz, B. (1970). Teatr czy uniwersytet?. W: O Zespole Reduty 1919–1939: Wspomnienia. Warszawa.
  Google Scholar

Szczublewski, J. (1965). Pierwsza Reduta Osterwy. Warszawa.
  Google Scholar

Szczublewski, J. (1973). Żywot Osterwy. Warszawa.
  Google Scholar

Świątkowska, W. (2015). Najwyższe z rzemiosłapostoła i najniższa modlitwa anioła: Redutowy etos pracy. W: A. Dąbek, & W. Świątkowska (red.), Rzemiosło teatru. Etos – profesje – materia. Kraków.
  Google Scholar

Śmigielski, B. (1989). Reduta w Wilnie 1925–1929. Warszawa.
  Google Scholar

Wierciński, E. (1991). Notatki i teksty z lat 1921–1955 (A. Chojnacka, red.). Wrocław.
  Google Scholar

Wierciński, E., & Wiercińska, M. (2013). Korespondencja 1925–1944 (M. Piekut, red.). Warszawa.
  Google Scholar

Żeromski, S. (2004). Pisma zebrane: Dramaty (Z. Goliński, red.). Warszawa.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-10-01

Cited By / Share

Świątkowska, W. (2018) „Koncepcje teatru społecznie zaangażowanego według Juliusza Osterwy”, Pamiętnik Teatralny, 67(3), s. 146–168. doi: 10.36744/pt.423.

Autorzy

Wanda Świątkowska 

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-8470-5643

Statystyki

Abstract views: 425
PDF downloads: 243


Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.


Inne teksty tego samego autora