Przymus powtarzania i trauma historyczna – filmowe obrazy rzezi nankińskiej

Krzysztof Loska

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)

Abstrakt

Punktem wyjścia artykułu jest pytanie o możliwość przedstawiania traumatycznych wydarzeń w kinie na przykładzie chińskich filmów opowiadających o rzezi nankińskiej. Loska stara się wykazać, że odtwarzanie wydarzeń historycznych na ekranie odbywa się w tych filmach na dwa odmienne sposoby: jedni twórcy podkreślają nieciągłość i fragmentaryczność narracji, widząc w tym szansę na uchwycenie radykalnej niezrozumiałości traumatycznego doświadczenia; drudzy wybierają strukturę linearną, niosącą pocieszenie, dokonując „sakralizacji” traumy. Analizując filmy Luo Guanquna, Mou Dunfeia, Wu Ziniu, Denga Jianguo, Lu Chuana i Zhanga Yimou autor dochodzi do wniosku, że w produkcjach dokumentalnych i eksperymentalnych występuje zazwyczaj pierwsza forma, natomiast druga przeważa w historycznych filmach fabularnych, które można zaliczyć do kina nowej pamięci ze względu na dążenie reżyserów do narzucenia dominującej narracji, uwikłanie w kontekst polityczny oraz pragnienie ukształtowania tożsamości narodowej.


Słowa kluczowe:

rzeź nankińska, kino chińskie, trauma

Berry, Michael. „Cinematic Representations of the Rape of Nanking”, East Asia 19, no. 4, (2001): 85-108.
DOI: https://doi.org/10.1007/s12140-001-0018-9   Google Scholar

Berry, Michael. A History of Pain: Trauma in Modern Chinese Literature and Film. New York: Columbia University Press, 2008.
  Google Scholar

Callahan, William. „Trauma and Community: The Visual Politics of Chinese Nationalism and Sino-Japanese Relations”. Theory & Event 10, no. 4 (2007), (http://www.cefc.com.hk/uf/file/Paul/Callahan%20Trauma%20T&E%2007.pdf).
  Google Scholar

Chang, Iris. Rzeź Nankinu. Warszawa: Wielka Litera, 2013.
  Google Scholar

Drea, Edward J. Cesarska armia Japonii. 1953-1945. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
  Google Scholar

Freud, Sigmund. Poza zasadą przyjemności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
  Google Scholar

Gries, Peter Hayes. „China’s New Thinking on Japan”. The China Quarterly 184 (2005): 831-850.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0305741005000524   Google Scholar

Hirsch, Joshua. Afterimage. Film, Trauma, and the Holocaust. Philadelphia: Temple University Press, 2004.
  Google Scholar

Hirsch, Joshua. „Postmodernizm, drugie pokolenie i międzykulturowe kino posttraumatyczne”. In Antologia studiów nad traumą, edited by Tomasz Łysak, 253-284. Kraków: Universitas, 2015.
  Google Scholar

Jing, Yang. „The Reinvention of Hollywood’s Classic White Saviour Tale in Contemporary Chinese Cinema: Pavilion of Women and The Flowers of War”, Critical Arts 28, no. 2 (2014): 247-263.
DOI: https://doi.org/10.1080/02560046.2014.906343   Google Scholar

Kaplan, E. Ann and Ban Wang, „Introduction: From Traumatic Paralysis to the Force Field of Modernity”. In Trauma and Cinema: Cross-cultural Explorations, edited by E. Ann Kaplan and Ban Wang, 1-22. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2008.
  Google Scholar

LaCapra, Dominic. „Trauma, nieobecność, utrata”. In Antologia studiów nad traumą, edited by Tomasz Łysak, 59-108. Kraków: Universitas, 2015.
  Google Scholar

LaCapra, Dominic. Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna. Kraków: Universitas, 2009.
  Google Scholar

Lowenstein, Adam Moment alegoryczny. In Antologia studiów nad traumą, edited by Tomasz Łysak, 285-312. Kraków: Universitas, 2015
  Google Scholar

Schaefer, Eric. “Bold! Daring! Shocking! True!” A History of Exploitation Films, 1919-1959. Durham: Duke University Press, 1999.
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822395966   Google Scholar

Troost, Kristof van den. „War, Horror and Trauma: Japanese Atrocities on Chinese Screens. In Chinese and Japanese Films on the Second World War, edited by King-fai Tam, Timothy Y. Tsu and Sandra Wilson, 54-66. New York: Routledge, 2015
  Google Scholar

Yamamoto, Masahiro. Nanking: Anatomy of an Atrocity. Westport: Praeger, 2000.
  Google Scholar

Zhu, Yanhong. „A Past Revisited: Re-presentation of the Nanjing Massacre in City of Life and Death”, Journal of Chinese Cinemas 7, no. 2 (2013): 85-108.
DOI: https://doi.org/10.1386/jcc.7.2.85_1   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2017-06-30

Cited By / Share

Loska, K. (2017) „Przymus powtarzania i trauma historyczna – filmowe obrazy rzezi nankińskiej”, Kwartalnik Filmowy, (97-98), s. 169–180. doi: 10.36744/kf.2091.

Autorzy

Krzysztof Loska 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska

Profesor Uniwersytetu Jagielloń­skiego, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizualnych tamże, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, redaktor naczelny „TransMissions: Journal of Film & Media Studies”. Zajmuje się kulturą japońską i historią filmu. Autor stu pięćdzie­sięciu publikacji naukowych, w tym dwunastu ksią­żek, m.in. Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitch­cock: autor wśród gatunków (2002), David Cronen­berg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z A. Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).



Statystyki

Abstract views: 53
PDF downloads: 23


Licencja

Prawa autorskie (c) 2017 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.


Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>