Sens i celowość ofiary z siebie. Utajony dyskurs „Donniego Darko”
Abstrakt
Tekst jest próbą religijnego odczytania filmu Donnie Darko (reż. Richard Kelly, 2001) – debiutanckiej produkcji coraz częściej zaliczanej do kanonu tzw. dzieł kultowych. Autor przedstawia narracyjne zawiłości filmu, stara się zrekonstruować jego podskórny dyskurs i tropi sygnały pozwalające interpretować tytułowego bohatera jako figurę Chrystusa. W przyjętym ujęciu Donnie Darko jawi się jako postać o rysach chrystologicznych, która decyduje się na podróż w czasie, by odwrócić bieg wypadków nieuchronnie zmierzających do zapowiedzianego mu rychłego końca świata. Jednocześnie Nadgrodkiewicz zwraca uwagę, że rekonstruowany dyskurs utajony nie stoi w opozycji do filmowego dyskursu powierzchniowego, ale razem z nim tworzy koherentną, acz przewrotną konstrukcję, w której warstwa przekazów oficjalnych odnosi się do mrocznej strony wydarzeń i tragicznych losów bohatera, zaś warstwa podskórna pozwala na konstatacje dotyczące sensu i celowości ofiary, jaką nastoletni Donnie ponosi dla dobra swoich bliskich.
Słowa kluczowe:
Richard Kelly, odczytanie religijne, figura ChrystusaBibliografia
Dayan Daniel, Widz zaprogramowany, tłum. P. Sikora, w: Panorama współczesnej myśli filmowej, red. A. Helman, Kraków 1992, s. 185.
Google Scholar
Hibbs Thomas, Donnie and the Bunnyman, http://www.christianitytoday.com/bc/2005/005/5.25.html (dostęp: 17.05.2013).
Google Scholar
Musser Charles, Passions and the Passion Play: Theatre, Film and Religion in America, 1880-1900, „Film History” 1993, t. 5, nr 4, s. 428.
Google Scholar
Socha Jakub, Donie Darko (recenzja), „Gazeta Wyborcza” 2012, nr 137 (14 czerwca), s. 20.
Google Scholar
Ulstein Stefan, Jeanne Ulstein, Teens Dig „Donnie Darko”, http://www.christianitytoday.com/ct/2004/julyweb-only/donniedarko.html?start=1 (dostęp: 17.05.2013).
Google Scholar
Wągrowski Konrad, Dark, Darker, Darko, „Cinema Polska” 2005, nr 9, s. 82-83.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz Nadgrodkiewiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Filmoznawca, absolwent kulturoznawstwa ze specjalnością filmoznawczą na Uniwersytecie Łódzkim. Asystent w Zakładzie Antropologii Kultury, Filmu i Sztuki Audiowizualnej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Redaktor „Kwartalnika Filmowego”. W kręgu jego zainteresowań badawczych znajduje się m.in. film religijny i biblijny, kwestie duchowości w kinie oraz zagadnienia dotyczące związków filmu i teatru. Artykuły naukowe i przekłady publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Kontekstach” oraz tomach zbiorowych.
Statystyki
Abstract views: 86PDF downloads: 19
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Grzegorz Nadgrodkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Architektonika teatru – struktura filmu – zakamarki umysłu. Nowojorskie pasaże „Birdmana” , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Onodrim z Fangornu , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Pasja braci Fassnacht i filmowe echa widowiska „na wzór Oberammergau”. Kilka uwag o zapożyczeniu na przykładzie „Galilejczyka” Dymitra Buchowieckiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Barok powracający w „Psie andaluzyjskim” Luisa Buñuela. Notatki drugie, poprawione , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Aktorka, archetyp, amnezja. Na marginesie „Persony” Bergmana , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Ewa Ciszewska, Jadwiga Mostowska, Trójgłos o „Odzie do radości” , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, O zaślepieniu, nieprzejrzystości i reinkarnacji. „Zaćma” Ryszarda Bugajskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Jadwiga Mostowska, Grzegorz Nadgrodkiewicz, Nasza Pani Profesor. Ewelinę Nurczyńską-Fidelską wspominają Jadwiga Mostowska i Grzegorz Nadgrodkiewicz , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Grzegorz Nadgrodkiewicz, Balthasar, Tarkowski i „theatrum mundi” , Kwartalnik Filmowy: Nr 83-84 (2013): Ciało w filmie
