Dwuznaczny powab. Opera w kinie
Abstrakt
Związki kina z operą mają długą historię i nie sprowadzają się wyłącznie do filmów zwanych operowymi. Opera może uobecniać się w kinie także na dwa inne sposoby. Po pierwsze, literatura operowa stanowi bogaty rezerwuar muzyki, którą kino adaptuje dla swoich potrzeb i wykorzystuje w charakterze "ilustracji". Po drugie, w zaskakująco wielu filmach znaleźć można epizody, w których opera - jej oglądanie, słuchanie, wykonywanie, komentowanie czy inna aktywność mająca z nią związek - jest elementem świata przedstawionego. Autorka koncentruje uwagę na wybranych filmach właśnie tego rodzaju, traktując je jako wypowiedź na temat opery, a zwłaszcza pewnej osobliwości jej recepcji. Ciesząc się bowiem oficjalnym prestiżem, opera stanowi wyzwanie dla współczesnej wrażliwości. Kino reprodukuje powszechnie stosowane sposoby radzenia sobie z tym problemem.
Słowa kluczowe:
opera, film operowy, opera filmowaBibliografia
Altman Rick, Introduction: Sound/History, w: Sound Theory/Sound Practice, red. R. Altman, Routledge, London – New York 1992, s. 113-125.
Google Scholar
Batchelor Jennifer, From „Aida” to „Zauberflöte”, „Screen” 1984, nr 3, s. 30, 38.
DOI: https://doi.org/10.1093/screen/25.3.26
Google Scholar
Borges Jorge Luis, Temat zdrajcy i bohatera, tłum. A. Sobol-Jurczykowski, w: tenże, Opowiadania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978, s. 110-114.
Google Scholar
Dahlhaus Carl, Estetyka muzyki, tłum. Z. Skowron, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 81.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323529767
Google Scholar
Helman Alicja, Dźwięczący ekran, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1968, s. 36-42.
Google Scholar
Helman Alicja, Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2001, s. 116.
Google Scholar
Kamiński Piotr, Tysiąc i jedna opera, t. 1, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2008, s. 805.
Google Scholar
Kamiński Piotr, Tysiąc i jedna opera, t. 2, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2008, s. 572.
Google Scholar
Kracauer Siegfried, Jacques Offenbach i Paryż jego czasów, tłum. A. Sąpoliński, PIW, Warszawa 1992, s. 175.
Google Scholar
Lipka Krzysztof, Kastraci, czyli anielskie głosy ofiar muzycznej zmysłowości, „Kwartalnik Filmowy” 1998, nr 21-22, s. 261-284.
Google Scholar
Pociej Bohdan, Wagner, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2004, s. 68-70.
Google Scholar
Robinson David, Chaplin. Jego życie i sztuka, tłum. W. Wertenstein, PIW, Warszawa 1995, s. 139-140.
Google Scholar
Starobinski Jean, Wynalezienie wolności 1700-1789, tłum. M. Ochab, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006, s. 112.
Google Scholar
Szczepański Tadeusz, Zwierciadło Bergmana, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1999, s. 347-348.
Google Scholar
Witte Karsten, Późny manierysta, tłum. M. Gostkowska, w: Bernardo Bertolucci w opinii krytyki zagranicznej, wyb. i oprac. T. Miczka, Filmoteka Narodowa, Warszawa 1993, s. 195.
Google Scholar
Wojnicka Joanna, Świat umierający. O późnej twórczości Luchino Viscontiego, Rabid, Kraków 2001, s. 43.
Google Scholar
Žižek Slavoj, Mladen Dolar, Druga śmierć opery, tłum. S. Królak, Sic!, Warszawa 2008, s. 7.
Google Scholar
Autorzy
Iwona Sowińskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Adiunkt w Instytucie Kultury na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ. Autorka książek: Dzwieki i obrazy. O słuchaniu filmów (2001) i Historia polskiej muzyki filmowej 1945-1968 (2006).
Statystyki
Abstract views: 41PDF downloads: 13
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Iwona Sowińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Iwona Sowińska, Muzyka bez granic? Działalność Henryka Warsa po wybuchu wojny , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
- Iwona Sowińska, W butach po nieboszczyku Lautmannie. Ukryta perspektywa „Sklepu przy głównej ulicy” Kadára i Klosa , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Iwona Sowińska, Transferując Chopina: „Chopin, piewca wolności” Gézy von Bolváry’ego , Kwartalnik Filmowy: Nr 77-78 (2012): Polskie mity, polskie kompleksy
