Śpiew w ciemności. Ekspresja traumy w „Gorzkim mleku” Claudii Llosy
Joanna Aleksandrowicz
joannaleksandrowicz@gmail.comUniwersytet Śląski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5095-7706
Abstrakt
W tekście autorka analizuje film Gorzkie mleko (La teta asustada, 2009) w reżyserii Claudii Llosy, koncentrując się na kluczowym problemie ekspresji traumy związanej z do- świadczeniem gwałtu podczas wewnętrznego konfliktu zbrojnego toczącego się w Peru w latach 1980-2000. Film Llosy jest traktowany jako próba poszukiwania własnego języka reprezentacji przemocy seksualnej wobec kobiet, osadzonego w konkretnym kontekście społeczno-kulturowym. Opowiadając o przyczynach traumy, reżyserka rezygnuje z obrazów przemocy na rzecz pieśni w języku keczua, a ukazując konsekwencje traumatycznych doświadczeń dla kolejnego pokolenia, odnosi się do andyjskiej koncepcji cierpienia przenoszonego wraz z mlekiem matki. Artykuł przedstawia niepodejmowane dotąd szerzej na gruncie polskiego filmoznawstwa problemy kina peruwiańskiego osadzone w kontekstach społeczno-politycznych i kulturowych niezbędnych dla pełnego odczytania filmu Llosy.
Słowa kluczowe:
Claudia Llosa, trauma w filmie, przemoc seksualna w filmie, kino peruwiańskieBibliografia
Alcántara Silva, I. V. (2019). Una aproximación a la música andina: el huaino, el harawi y el yarawí. Tesis, 11 (12), ss. 13-30.
DOI: https://doi.org/10.15381/tesis.v11i12.18654
Google Scholar
Cavero Carrasco, J. A. (1985). El qarawi y su función social. Allpanchis, 21, ss. 233-270.
DOI: https://doi.org/10.36901/allpanchis.v17i25.1041
Google Scholar
Cisneros, V. (2013). Guaraní y quechua desde el cine en las propuestas de Lucía Puenzo, „El niño pez”, y Claudia Llosa, „La teta asustada”. Hispania, 96 (1), ss. 51-61.
DOI: https://doi.org/10.1353/hpn.2013.0005
Google Scholar
Comisión de la Verdad y la Reconciliación (2003). Informe final. Lima: CVR.
Google Scholar
D’Argenio, M. Ch. (2022). Indigenous Plots in Twenty-First Century Latin American Cinema. Cham: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-93914-4
Google Scholar
Herman, J. (2020). Trauma. Od przemocy domowej do terroru politycznego (tłum. M. Reimann). Warszawa: Czarna Owca.
Google Scholar
Hirsch, M. (2008). The Generation of Postmemory: Writing and Visual Culture After the Holocaust. Poetics Today, 29 (1), ss. 103-128.
DOI: https://doi.org/10.1215/03335372-2007-019
Google Scholar
Kania, M. (2024). Historia Peru. Dzieje niepodległej republiki. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Kaplan, E. A. (2005). Trauma Culture: The Politics of Terror and Loss in Media and Literature. New Brunswick – New Jersey – London: Rutgers University Press.
Google Scholar
Kaplan, E. A., Wang, B. (2008). From Traumatic Paralysis to the Force Field of Modernity. W: E. A. Kaplan, B. Wang (red.), Trauma and Cinema: Cross-Cultural Explorations (ss. 1-22). Hongkong: Hongkong University Press.
Google Scholar
Lambright, A. (2015). Andean Truths: Transnational Justice, Ethnicity and Cultural Production in Post-Shining Path Peru. Liverpool: Liverpool University Press.
DOI: https://doi.org/10.5949/liverpool/9781781382516.001.0001
Google Scholar
Maseda, R. (2014). Habrá cantos sobre oscuros momentos: trauma femenino en „La teta asustada” de Claudia Llosa. Letras Hispanas, 10 (2), ss. 18-33.
Google Scholar
Oré Arroyo, C. (2024, 6 czerwca). La película más temida de Perú. La Vanguardia. https://www.lavanguardia.com/cultura/culturas/20240616/9731597/cine-peru-sendero-luminoso.html
Google Scholar
Pollarolo, G. (2018). La teta asustada: de Theidon a Llosa. Interpretatio. Revista de Hermenéutica, 3 (2), ss. 51-59.
DOI: https://doi.org/10.19130/irh.3.2.2018.106
Google Scholar
Projansky, S. (2001). Watching Rape: Film and Television in Postfeminist Culture. New York – London: New York University Press.
Google Scholar
Punte, M. J. (2015). La voz como espacio del deseo en „Madeinusa” y „La teta asustada”. Revista de la Asociación Argentina de Estudios de Cine y Audiovisual, 11, ss. 1-23.
Google Scholar
Rasmussen, B. (2019). The Effects of Trauma Treatment on the Therapist. W: J. Brandell, S. Ringel (red.), Trauma: Contemporary Directions in Trauma Theory, Research, and Practice (ss. 215-231). New York Chichester: Columbia University Press.
Google Scholar
Sastre Díaz, C. F. (2021). Experiencia y subjetividad de mujeres sobrevivientes de violencia sexual durante el conflicto armado interno peruano. Antípoda. Revista de Antropología y Arqueología, 44, ss. 71-93.
DOI: https://doi.org/10.7440/antipoda44.2021.04
Google Scholar
Sontag, S. (2010). Widok cudzego cierpienia (tłum. S. Magala). Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Google Scholar
Theidon, K. (2004). Entre prójimos: El conflicto armado interno y la política de la reconciliación en el Perú. Lima: IEP Ediciones.
Google Scholar
Vargas, M. S. (2018). Trauma, experiencia y posmemoria en „La teta asustada” de Claudia Llosa. W: M. V. Gutiérrez, B. Campuzano (red.), Actas de Crónicas y Ciudades: la tibia garra testimonial. Encuentro Internacional de Cronistas latinoamericanos (ss. 212-221). Salta: Universidad Nacional de Salta.
Google Scholar
Vich, C. (2014). De estatizaciones y viejos exotismos: apuntes en torno a „La teta asustada” de Claudia Llosa. Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, 80, ss. 333-344.
Google Scholar
Vilanova, N. (2014). Post-indigenismo de celuloide: la deconstrucción del imaginario indígena en las películas de Claudia Llosa. Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, 80, ss. 345-356.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Aleksandrowiczjoannaleksandrowicz@gmail.com
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0001-5095-7706
Doktor habilitowana, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zajmuje się filmem i kulturą hiszpańską, relacjami kina i malarstwa oraz kinem azjatyckim. Autorka monografii: Pomiędzy obrazem a wskazówkami zegarów. O estetyce nietrwałości w filmach Wong Kar-waia (2008), Pomiędzy płótnem a ekranem. Inspiracje twórczością Goi w kinie hiszpańskim (2012) oraz Obrazy Andaluzji w kinie hiszpańskim (1910-2021) (2021).
Statystyki
Abstract views: 100PDF downloads: 55
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Aleksandrowicz

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Joanna Aleksandrowicz, Od egzotycznej pocztówki do nie-miejsca. Obrazy miasta w kinie hiszpańskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 122 (2023): Krajobrazy, panoramy, terytoria
- Joanna Aleksandrowicz, Od robotnicy do gwiazdy flamenco. Metamorfozy Carmen w kinie hiszpańskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
- Joanna Aleksandrowicz, Pomiędzy płótnem a ekranem. Śladami Goi w kinie hiszpańskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 65 (2009): Obraz filmowy, obraz w filmie (cz. II)