Procent romantyzmu w romantyzmie
Urszula Makowska
u.makowska@wp.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3732-5680
Abstrakt
Książka Marcina Marona Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 (2019) prezentuje interpretacje jedenastu filmów, których fabuła dotyczy wydarzeń rozgrywających się między rokiem 1789 a 1849; niektóre z nich są ekranizacjami literatury romantycznej . Wyznacznikami romantyzmu okazują się tu poglądy filozoficzne, głównie kręgu jenajskiego, oraz zjawiska historyczne kształtujące ich przyswojenie i aktywizację. Filmy zostały omówione na tle przedstawionej w ostatniej części pracy recepcji romantyzmu w czasach PRL. Książka Marona, nieco statyczna w ścisłym przestrzeganiu ograniczeń chronologicznych i kompozycyjnych, dynamizuje się jednak w lekturze, prowokując do pytań wykraczających zarówno poza ramy czasowe przyjęte przez autora, jak i wyznaczony tu krąg problemów.
Słowa kluczowe:
film polski, romantyzm, historia i film, filozofia i filmBibliografia
Bagłajewski, A. (2015). Obecność romantyzmu. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Berlin, I., Hardy, H. (red.) (2004). Korzenie romantyzmu. Wykłady mellonowskie w zakresie sztuk pięknych wygłoszone w Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie (tłum. A. Bartkowiak). Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Bobowski, S. (2012). Słowacki na ekranie – przypadek „Kordiana” i „Mazepy”. W: J. Ławski, K. Korotkich, G. Kowalski (red.), Piękno Juliusza Słowackiego (t. 1 Principia, ss. 491-505). Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
Google Scholar
Bobowski, S. (2016). Tematyka ukraińska w powojennym polskim filmie fabularnym do 1989 roku. Studia Filmoznawcze (37), ss. 151-178.
DOI: https://doi.org/10.19195/0860-116X.37.7
Google Scholar
Ciarka, R. (1992). Film i prawdziwy obraz rzeczy. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 46 (3-4), ss. 112-116.
Google Scholar
Dąbrowska, D. (2014). „Czas honoru”, czyli romantyzm popularny. W: D. Dąbrowska, E. Szczepan (red.), Romantyzm użytkowy. Długie trwanie romantyzmu w kulturze polskiej (ss. 157-174). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar
Dąbrowska, D., Litwin, M. (red.) (2016). Romantyzm w kulturze popularnej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar
Gorszewski, P. (2013). Motywy romantyczne w filmie. „Siedem przystanków na drodze do raju” Macieja Nyczki. W: J. Ławski, G. Kowalski, Ł. Zabielski (red.), Piękno Juliusza Słowackiego (t. 2 Uniwersum, ss. 571-578). Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
Google Scholar
Hamerski, W. (2014) Nieromantyczne ironie romantyczne. W: W. Hamerski, M. Kuziak, S. Rzepczyński (red.), Romantyzm w lustrze postmodernizmu (i odwrotnie) (ss. 173-197). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Google Scholar
Hamerski, W., Kuziak, M., Rzepczyński, S. (red.) (2014). Romantyzm w lustrze postmodernizmu (i odwrotnie). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Google Scholar
Janion, M. (1996). Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś. Warszawa: Sic!
Google Scholar
Janion, M. (1991). Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa: PEN.
Google Scholar
Janion, M., Żmigrodzka, M. (1976). Kostiumowy dreszczowiec czy ironiczna tragedia miłości. Dialog o filmowym „Mazepie”. Kino (3), s. 11-12.
Google Scholar
Kasperski, E. (2010). Dyskursy romantyzmologii. Studium (samo)krytyczne. Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska (8) ss. 7-23.
Google Scholar
Kempna-Pieniążek, M. (2012). O dwóch adaptacjach „Mazepy” Juliusza Słowackiego. Śląskie Studia Polonistyczne (1-2), ss. 105-116.
Google Scholar
Kopczyński, K. (2018). O romantycznej teorii artystycznej z nieustającym odniesieniem do filmu polskiego. Szkic problemu. Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu (3). http://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/o-romantycznej-teorii-ironii-artystycznej-z-nieustajacym-odniesieniem-do-filmu-polskiego-szkic-problemu/642
Google Scholar
Kurska, A. (2015). O poszukiwaniach ponowoczesnego sposobu wyrażania tradycji romantycznej. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze (4), ss. 127-154.
DOI: https://doi.org/10.18778/2299-7458.04.09
Google Scholar
Maron, M. (2019). Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Kuziak, M. (red.). (2009). Romantyzm i nowoczesność. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Kuziak, M. (2014). Tropy romantyzmu. Przegląd Humanistyczny (2), ss. 3-5.
Google Scholar
Mitosek, Z. (2013). Co z tą ironią?. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Momro, J. (2009). Granice i marginesy nowoczesności. Wokół teorii badań nad romantyzmem. W: M. Kuziak (red.), Romantyzm i nowoczesność (ss. 15-56). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Nalepa, M. (1998). Śmiech po ojczyźnie. Patologia społeczeństwa początków epoki porozbiorowej. Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej (4), ss. 131-171.
Google Scholar
Pakuła, M. (2007). Co zostało z Romantyzmu? O obrazie epoki romantyzmu we współczesnej kulturze popularnej. Tekstualia (2), ss. 91-100.
Google Scholar
Papiorkowska-Dymet, K., Stożek, J. (red.) (2018). (Bez)kres romantyzmu. Nowoczesność w romantyzmie – romantyzm w nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Piechota, M., Janoszka, M., Kalarus, O. (red.) (2013). Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Piwińska, M. (1996). Mickiewicz o polskiej żartobliwości. W: D. Siwicka, M. Bieńczyk (red.), Romantyzm. Janion. Fantazmaty. Prace ofiarowane Profesor Marii Janion na jej siedemdziesięciolecie (ss. 53-66). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Google Scholar
Piwińska, M., Buszkowska, K., Zakolska, O., Doktór, A. (2016). Echa i tęsknoty romantyczne w polskiej kulturze współczesnej. „Opowieści galicyjskie” Andrzeja Stasiuka, „Prawiek” Olgi Tokarczuk oraz „Świteź” Kamila Polaka w poetyce „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza. Pamiętnik Literacki (4), ss. 63-78.
Google Scholar
Plata, T. (2017). Pośmiertne życie romantyzmu, Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Rutkowska, T. (2009). Filmowe dzieje „Mazepy”. W: U. Makowska (red.), O Słowackim „umysły ludzi różne” (ss. 149-164). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Google Scholar
Szpulak, A. (2016). Róża. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Walas, T. (2001). Zmierzch paradygmatu – i co dalej?. Dekada Literacka (4-5), ss. 50-73.
Google Scholar
Autorzy
Urszula Makowskau.makowska@wp.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-3732-5680
Historyczka sztuki. Pracuje w zespole autorsko-redakcyjnym Słownika artystów polskich i obcych w Polsce działających... w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk; od 1994 r. współpracuje jako autor haseł z Allgemeines Künstler-Lexikon. Zajmuje się sztuką polską XIX i pierwszej połowy XX w., kierując uwagę zwłaszcza na jej relacje z literaturą. Publikuje artykuły o twórczości rysunkowej pisarzy i wizualnej interpretacji utworów literackich, głównie Juliusza Słowackiego, w tomach pokonferencyjnych i czasopismach („Konteksty”, „Teksty Drugie”, „Ikonotheka”, „Pamiętnik Sztuk Pięknych”, „Schulz / Forum”). Interesuje się także związkami sztuki z innymi dziedzinami (medycyna, folklor, teatr) oraz kulturą popularną jako obszarem recepcji wielkich dzieł (malarstwo, literatura, muzyka).
Statystyki
Abstract views: 398PDF downloads: 294
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Urszula Makowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Urszula Makowska, Najintensywniej i najswobodniej być , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia