Jakby Franco nigdy nie było. Ideologia w filmach Pedro Almodóvara

Ewa Mazierska

Abstrakt

Pedro Almodóvar zwykł mawiać, że kręci filmy tak, jakby Franco nigdy nie istniał. Mazierska przekonuje, że Almodóvar robi filmy tak, jakby całkowicie go ignorował. Mimo braku bezpośrednich odniesień do historii Hiszpanii z lat 1939-1975, przeszłość Franco ma wpływ na sytuację jego bohaterów, zwłaszcza kobiet z klasy robotniczej. Mazierska wskazuje na filmowe wątki pokazujące, że hiszpański reżyser odrzuca „artykuły wiary” Franco głoszące wyższość mężczyzn czy potępiające homoseksualizm. Mimo to trudno utożsamić jego stosunek do kobiet i gejów z przesłaniem politycznym. Wbrew niektórym krytycznym opiniom, że słabość jego filmów polega na obojętności wobec kluczowych kwestii społecznych, Mazierska twierdzi, że postawa ta potwierdza fakt, iż Almodóvara brzydzi nakaz podporządkowania się linii politycznej, jakiejkolwiek ideologii czy moralnemu Absolutowi. Uważa, że Almodóvar jest ofiarą krytyków, którzy lepiej oceniają reżyserów zaangażowanych w kwestie obyczajowe i podkreśla, że na uwagę zasługuje jego czuły stosunek do sztuki złej jakości, a także jego doszukiwanie się powagi i wzniosłości, wartości utożsamianych ze sztuką klasyczną, w tanich uczuciach i zachowaniach. Sublimacja wulgarności powoduje deprecjację tego, co poważne, czyli polityki, religii, ideologii i sztuki wysokiej.