Narration and Sensual Focalization in „Pod Mocnym Aniołem” by Wojciech Smarzowski. On the Adaptation of Jerzy Pilch’s Book

Robert Birkholc

beerek38@wp.pl
University of Warsaw (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-5192-4997

Abstract

The author tries to prove the functionality of the division into narration and sensual focalization, analyzing the film Pod Mocnym Aniołem (The Mighty Angel, 2014) by Wojciech Smarzowski, based on the novel by Jerzy Pilch. Adapted from literary studies, the category of sensual focalization refers to the characters’ bodily sensations represented within a film narrative. Using narratological categories, the author compares narration and focalization in Pilch’s novel with the narration and focalization in the film adaptation. While Pilch creates a self-reflexive novel about the process of writing, in the film narration is determined not by the narrative activity of the main character, but by his bodily experiences. The article describes audio-visual techniques which create sensual focalization in the film. The author shows how the change of the medium and the reinterpretation of the literary text led to a completely different representation of bodily experiences of the main protagonist.


Keywords:

narration, sensual focalization, Wojciech Smarzowski, alcoholism in cinema, bodily experiences

[db]. (2013, 15 maja). Alkoholizm w odważnej wizji Smarzowskiego. Culture.pl. https://culture.pl/pl/artykul/alkoholizm-w-odwaznej-wizji-smarzowskiego
  Google Scholar

Bachtin, M. (1970). Problemy poetyki Dostojewskiego (tłum. N. Modzelewska). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Bal, M. (2012). Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji (tłum. zbiorowe). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Birkholc, R. (2019). Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Czermińska, M. (2000). Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Deleyto, C. (1991). Focalisation in Film Narrative. Atlantis, 13 (1-2), ss. 159-177.
  Google Scholar

Denzin, N. K. (2004). Hollywood Shot by Shot. Alcoholism in American Cinema. New Jersey: Routledge.
  Google Scholar

Elsaesser, T. (2018). Kino gier umysłowych (tłum. M. Przylipiak). W: T. Elsaesser, Kino. Maszyna myślenia. Refleksje nad kinem epoki cyfrowej (tłum. zbiorowe), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
  Google Scholar

Elsaesser, T., Hagener, M. (2015). Teoria filmu: Wprowadzenie przez zmysły (tłum. K. Wojnowski). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Genette, G. (1980). Narrative Discourse. An Essay in Method (tłum. J. E. Lewin). New York: Cornell University Press.
  Google Scholar

Gieroń, A. (2014, 22 stycznia). Mocne kino w „Pod Mocnym Aniołem”. biznesistyl.pl. https://www.biznesistyl.pl/kultura/teatr-i-kino/1718_mocne-kino-w-pod-mocnym-aniolem.html
  Google Scholar

Hven, S. (2017). Cinema and Narrative Complexity: Embodying the Fabula. Amsterdam: Amsterdam University Press.
DOI: https://doi.org/10.1515/9789048530250   Google Scholar

Kafka, F. (1969). Dzienniki (1910-1923) (tłum. J. Werter). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  Google Scholar

Kristeva, J. (2007). Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie (tłum. M. Falski). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Kuśmierczyk, S. (2000). Wstęga Möbiusa jako czasoprzestrzeń dzieła filmowego. Na przykładzie Pętli Wojciecha Hasa i Zabicia ciotki Grzegorza Królikiewicza. Kwartalnik Filmowy, (29-30), ss. 19-39.
  Google Scholar

Kasperska, K. (2014, 14 stycznia). „Pod Mocnym Aniołem’’: Wywiad z Wojciechem Smarzowskim – Film zrobiłem na ostro – powinien dawać w beret. WP.PL. https://film.wp.pl/pod-mocnym-aniolem-wywiad-z-wojciechem-smarzowskim-film-zrobilem-na-ostro-powinien-dawac-w-beret-6022769435853441a
  Google Scholar

Kwiatkowska, P. (2011). Somatografia. Ciało w obrazie filmowym. Kraków: Korporacja Ha!art.
  Google Scholar

Lejeune, P. (2007). Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii (red. R. Lubas-Bartoszyńska, tłum. zbiorowe). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Levin, J. (1995). Introduction to Alcoholism Counseling: A Bio-psycho-social Approach. New York: Taylor & Francis.
  Google Scholar

Marks, L. (2000). The Skin of Film: Intercultural Cinema, Embodiment and the Senses. London: Duke University Press.
  Google Scholar

Maciejewski, Ł. (2014, 10 stycznia). „Pod Mocnym Aniołem”. Wódko, pozwól żyć. Stopklatka.pl. https://archiwum.stopklatka.pl/artykul/pod-mocnym-aniolem-wodko-pozwol-zyc
  Google Scholar

Marszałkowska, M. (2014, 1 lutego). Fizjologia choroby. polonia.sk. http://www.polonia.sk/2014/02/01/fizjologia-choroby/
  Google Scholar

Michera, W. (2010). Piękna jako bestia. Przyczynek do teorii obrazu. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar

Miczka, T. (1990). Cielesny aspekt podmiotowości w kinie. W: A. Gwóźdź (red.), Kino: ciało – gest – ruch, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
  Google Scholar

Pilch, J. (2000). Pod Mocnym Aniołem. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  Google Scholar

Piotrowicz, P. (2014, 10 stycznia). Wojciech Smarzowski: mało ambitny i niezdolny – wywiad. Onet.pl. https://wiadomosci.onet.pl/wojciech-smarzowski-malo-ambitny-i-niezdolny-wywiad/wgqj0
  Google Scholar

Punday, D. (2003). Narrative Bodies: Toward a Corporeal Narratology. New York: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1057/9781403981653   Google Scholar

Rembowska-Płuciennik, M. (2012). Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  Google Scholar

Rosner, K. (1999). Narracja jako struktura rozumienia. Teksty Drugie, 3 (56), ss. 7-15.
  Google Scholar

Rychcik, M. (2019). Kręcone siekierą. 9 seansów Smarzowskiego [e-book], Warszawa: Axis Mundi.
  Google Scholar

Shusterman, R. (2010). Świadomość ciała: dociekania z zakresu somaestetyki (red. K. Wilkoszewska, tłum. W. Małecki, S. Stankiewicz). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Sobchack, V. (2004). Carnal Thoughts: Embodiment and Moving Image Culture. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520937826   Google Scholar

Stam, R., Burgoyne, R., Flitterman-Lewis, S. (1992). New Vocabularies In Film Semiotic. London: Routledge.
  Google Scholar

Szczekała, B. (2018). Mind-game films. Gry z narracją i widzem. Łódź: Narodowe Centrum Kultury Filmowej.
  Google Scholar

Taïeb, O., Révah-Lévy, A., Moro, M. R., Baube, T. (2008). Is Ricoeur’s Notion of Narrative Identity Useful in Understanding Recovery in Drug Addicts? Qualitative Health Research, 18 (7), ss. 990-1000. https://doi:10.1177/1049732308318041
DOI: https://doi.org/10.1177/1049732308318041   Google Scholar

Todorov, T. (1984). Poetyka (tłum. M. R. Mayenowa). Warszawa: Wiedza Powszechna.
  Google Scholar

Uniłowski, K. (2017). Pisarz jako gwiazdor. Przypadek Jerzego Pilcha. W: A. Werner (red.), T. Żukowski (red.), Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie Pro Cultura Literaria.
  Google Scholar

Zimna, J. (2006). Podmiot jako symptom. Tekstualia, 3 (6), ss. 157-171.
  Google Scholar


Published
2020-11-13

Cited by

Birkholc, R. (2020) “Narration and Sensual Focalization in „Pod Mocnym Aniołem” by Wojciech Smarzowski. On the Adaptation of Jerzy Pilch’s Book”, Kwartalnik Filmowy, (111), pp. 123–144. doi: 10.36744/kf.386.

Authors

Robert Birkholc 
beerek38@wp.pl
University of Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0002-5192-4997

PhD, Assistant in the Department of Comparative Studies at the Faculty of Polish Studies at the University of Warsaw. His particular focus of research is intersemiotic translation and the narrativity of literature and film. He published, among others, in Kwartalnik Filmowy, Tekstualia, Konteksty, Załącznik Kulturoznawczy, Rocznik Komparatystyczny, Studia Europaea Gnesnensia. Author of the book Podwójna perspektywa. O subiektywizacji zapośredniczonej w filmie [The Double Perspective. On Mediated Subjectivisation in Film] (2019).



Statistics

Abstract views: 627
PDF downloads: 410


License

Copyright (c) 2020 Robert Birkholc

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.

In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.