Psychological Ballet in a Specific Configuration of Power: On the Polish Reception of the “Carriage to Vienna” by Karel Kachyňa
Abstract
Carriage to Vienna (Kočár do Vídně) - a masterpiece of the Czechoslovak cinema from 1966, directed by Karel Kachyňa and based on the script by Jan Prochazka - aroused extremely divergent opinions in Poland in the years 1966-1967. Objections to the film taking place in the last days of the Second World War focused on three themes: scandal in response to the romantic relationship between a Czech girl and a soldier of a hostile army, opposition to the non-heroic way of showing guerrillas and outrage at the positive figure of a “nice German”. The critics of the Carriage to Vienna formulated their accusations with an unusually sharp and aggressive language, using the extensive repertoire of stylistic and rhetorical means of the communist language. According to Szymański, the rhetoric of moral indignation and intellectual disagreement with the message of the film present in the reviews was underlined with an ideological discourse, consistent with the policy of the Polish United Workers’ Party, which used primarily the so called German deterrent, Czech resentment and accusations of revisionism towards Czechoslovakia seeking “socialism with a human face”. All these elements of the discourse had been used in Poland, in 1968, in order to legitimize the final showdown with the Prague Spring and the use of Warsaw Pact troops. Therefore Szymański sees in the reception of the Carriage to Vienna, on the one hand, the testing (prior to the course of events) - on the micro scale and on the secondary front of artistic criticism - of the means of the later anti-Czech propaganda action, and on the other - a symptom, earlier than previously thought, of the daily ideological indoctrination of the Polish People’s Republic at the stage of methodical and intentional propaganda campaign directed against Czechoslovakia.
Keywords:
Karel Kachyňa, Jan Prochazka, Czechoslovak cinema, socialism, ideology, propagandaReferences
Bernard, Jan. Jan Němec. Enfant terrible české nové vlny. Díl I: 1954–1974. Praha: Akademie Múzických Umění, 2014.
Google Scholar
Blažek, Petr. „«Wszystko pójdzie w innym kierunku». Wpływ polskiego Marca’68 na praską wiosnę.” In Wokół praskiej wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, ed. by Łukasz Kamiński, 32–44. Warszawa; Instytut Pamięci Narodowej, 2004.
Google Scholar
Českỳ hranỳ film IV. 1961–1970. Czech feature film IV. 1961–1970. Praha: Národní Filmový Archiv, 2004.
Google Scholar
Dudek, Antoni. „Wybrane czynniki historyczne wpływające na politykę władz PRL.” In Polityka czy propaganda. PRL wobec historii, ed. by Paweł Skibiński, Tomasz Wiścicki, 13–36. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 2009.
Google Scholar
Fik, Marta. Marcowa kultura. Wokół Dziadów. Literaci i władze. Kampania marcowa. Warszawa: Wydawnictwo Wodnika, 1995.
Google Scholar
Głowiński, Michał. „Świadectwa i style odbioru.” Teksty 3 (1975): 9–28.
Google Scholar
Głowiński, Michał. Nowomowa po polsku. Warszawa: Wydawnictwo PEN, 1990.
Google Scholar
Głowiński, Michał. Peereliada. Komentarze do słów 1976–1981. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993.
Google Scholar
Havelka, Jiří. Čs. filmové hospodářství 1966–1970. Praha: Československý Filmový Ústav, 1976.
Google Scholar
Koura, Petr. „Obraz nacistické okupace v hraném českém filmu 1945–1989.” In Film a dějiny, ed. by Petr Kopal, 219–242. Praha: Lidové Noviny, 2005.
Google Scholar
Křipač, Jan. „Kritika Kachyňových filmů ve «Filmu a Době» šedesátých let.” Film a Doba 4 (2016): 022–023.
Google Scholar
Kurz, Iwona. „«Our folks»: ordinary people in Czechoslovak and Polish cinema around 1968.” In Visegrad cinema. Points of contact from the New Wave to the present, ed. by Petra Hanáková, Kevin B. Johnson, 99–109. Praha: Casablanca, 2010.
Google Scholar
Machcewicz, Paweł. „«Do diabła z suwerennością». Władysław Gomułka wobec praskiej wiosny.” In Wokół praskiej wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, ed. by Łukasz Kamiński, 59–72. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2004.
Google Scholar
Mazur, Mariusz. Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956–1980. Model analityczno-koncepcyjny. Warszawa: Trio, 2003.
Google Scholar
Piotrowski, Grzegorz. „Juraja Herza sposób na stylizację rzeczywistości. Przypadek «Morgiany».” Kwartalnik Filmowy 89–90 (2015): 102–113.
Google Scholar
Skopal, Pavel. Filmová kultura severního trojúhelníku. Filmy, kina a diváci českých zemí, NDR a Polska 1945–1970. Brno: Host, 2014.
Google Scholar
Skopal, Pavel, Karl, Lars. „Introduction”. In Cinema in service of the state. Perspectives on film culture in the GDR and Czechoslovakia, 1945–1960, ed. by Lars Karl and Pavel Skopal, 1–11. New York – Oxford: Berghahn, 2015.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1btbw1j.6
Google Scholar
Skupa, Lukáš. Vadí – nevadí. Česká filmová cenzura v 60. letech. Praha: Národní Filmový Archiv, 2016.
Google Scholar
Wołowiec, Grzegorz. „«Barwy walki» i polska droga do socjalizmu.” In Rok 1966. PRL na zakręcie, ed. by Katarzyna Chmielewska, Grzegorz Wołowiec, Tomasz Żukowski, 39–68. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2014.
Google Scholar
Zwierzchowski, Piotr. Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2013.
Google Scholar
Authors
Karol Szymańskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
independent researcher Poland
Absolwent historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz rachunkowości i finansów na Uniwersytecie Gdańskim. Z zawodu wydawca, print manager i redaktor. Członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Główne zainteresowania badawcze: czechosłowacka Nowa Fala, dystrybucja i recepcja filmów w PRL-u, polska szkoła plakatu filmowego. Publikował w tomach zbiorowych oraz w czasopismach naukowych (m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Rocznikach Humanistycznych”, „Przeglądzie Humanistycznym”, „Studiach z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”) i społeczno-kulturalnych (m.in. w „Odrze” i „Ruchu Muzycznym”).
Statistics
Abstract views: 89PDF downloads: 68
License
Copyright (c) 2018 Karol Szymański
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Karol Szymański, Mass and Community in the Rhythm of Steps: A Counter-Analysis of Soviet and Czechoslovak Societies in Ivan Balaďa’s Films “Metrum” and “The Forest” , Kwartalnik Filmowy: No. 123 (2023): Pace and Rhythm
- Karol Szymański, Tarkovsky and Proust: “The Mirror” and “In Search of Lost Time” – “Something Else” but “One and the Same” , Kwartalnik Filmowy: No. 86 (2014): Dimensions of Time
- Grzegorz Piotrowski, Karol Szymański, Transnational and Therefore a Stranger? The Syndrome of Anna Prucnal’s Film Acting , Kwartalnik Filmowy: No. 95 (2016): Transnational Dimension of Polish Cinema
- Karol Szymański, The Absent Present: Attempts to Returns to the Screen of the Duo Jiří Voskovec and Jan Werich After 1945 , Kwartalnik Filmowy: No. 97-98 (2017): Wandering Motifs
- Grzegorz Piotrowski, Karol Szymański, Marilyn Monroe 1962 , Kwartalnik Filmowy: No. 83-84 (2013): Body in Film
- Karol Szymański, The Rediscovery of Czechoslovak Film , Kwartalnik Filmowy: No. 75-76 (2011): Faces of Reality
