Maski Aleksandry Śląskiej

Marta Cebera

marta.cebera@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-1545-6516

Abstrakt

Artykuł bada dorobek artystyczny Aleksandry Śląskiej (1925–1989), aktorki teatralnej i filmowej, którą zapamiętano głównie jako specjalistkę od ról Niemek i arystokratek. Pokazuje okoliczności powstania tego stereotypu i rozbija go poprzez prezentację jej mniej znanego oblicza zawodowego. Zawiera analizę szerokiego wachlarza zróżnicowanych portretów kobiecych w jej wykonaniu, od kreacji w Niemcach Kruczkowskiego, przez rolę tytułową w Martwej królowej Montherlanta i Blanche w Tramwaju zwanym pożądaniem Williamsa, po ciekawe wcielenia komediowe, jak Elwira w Mężu i żonie Fredry. Śląska należała do pokolenia kształtującego polską kulturę w latach PRL-u i rozwijającego nowe media. Współtworzyła polską szkołą słuchowiska, polską szkołą dubbingu oraz Teatr Telewizji. Mitowi chłodnej, nieprzystępnej aktorki przeciwstawiono wizerunek wszechstronnie utalentowanej interpretatorki, wnikliwie studiującej złożoność ludzkiej natury, kobiety teatru realizującej się na wielu artystycznych polach.


Słowa kluczowe:

Aleksandra Śląska, aktorka, teatr polski, Teatr Telewizji, film polski, polska szkoła słuchowiska, polska szkoła dubbingu, Teatr Ateneum

Czanerle, M. (1977). Panie i panowie teatru. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  Google Scholar

Kurpiewski, P. (2017). Historia na ekranie Polski Ludowej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
  Google Scholar

Sosnowska, D. (2014). Królowe PRL. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar

Źródła:
  Google Scholar

Bargiełowski, D. (1957). Rzecz o niższych regionach ciała. Sztandar Młodych, 6, 4.
  Google Scholar

Berberyusz, E. (1965). Z wielką tragiczką – o komedii. Słowo Polskie, 305.
  Google Scholar

Beylin, K. (1962). O kobiecie, która wybiera zło. Express Wieczorny, 227, 6.
  Google Scholar

Bielas, K. (1999). Ja ci zagram młodość. Gazeta Wyborcza (dodatek Wysokie obcasy), 219, 6-7.
  Google Scholar

Bieniewski, H. (1960). Zwycięzcy i zwyciężeni. Orka, 3.
  Google Scholar

Czapińska, W. (1963). Powrót do Loudun. Ekran, 14, 8.
  Google Scholar

Domański, D. (1989). Ostatnia rozmowa z Aleksandrą Śląską. Życie Literackie, 49, 3.
  Google Scholar

Erhardt, L. (1960). Teatr w pudełku. Radio i Telewizja, 43, 2.
  Google Scholar

Greń, Z. (1962). Dla kogo requiem?. Życie Literackie, 43, 12.
  Google Scholar

Grodzicki, A. (1958). Zmysły, zmysły… . Życie Warszawy, 143, 8.
  Google Scholar

Grodzicki, A. (1962). Zakonnica z domu publicznego. Życie Warszawy, 228, 8.
  Google Scholar

Kuliczkowska, K. (1965). Maria Stuart. Radio i Telewizja, 46, 21.
  Google Scholar

Miklaszewski, K. (1977). Opolska lekcja klasyki. Życie Literackie, 18, 16.
  Google Scholar

Natanson, W. (1966). Mąż i żona. Teatr, 7, 14.
  Google Scholar

Pindór, M. (1990). Aleksandra Śląska. Zwrot, 4, 15.
  Google Scholar

Polanica, S. (1976). Pani Dobrójska na czworakach. Słowo Powszechne, 149.
  Google Scholar

Przewoska, H. (1966). Test na poczucie humoru. Stolica, 17, 4.
  Google Scholar

Robosz, A. (1968). Aleksandra Śląska. Głos ludu, 12.
  Google Scholar

Rogacki, H. I. (1979). Aleksandra Śląska. Scena, 1, 10.
  Google Scholar

Rudnicki, A. (1963). Niebieskie kartki. Świat, 30.
  Google Scholar

Szczawiński, J. (1967). Ocalenie Ruth. Kierunki, 49.
  Google Scholar

Szczepański, J. A. (1957). Potrzebne wznowienie. Trybuna Ludu, 348, 6.
  Google Scholar

Szczepański, J. A. (1976). Rozum i afekt. Teatr, 15.
  Google Scholar

Szydłowski, R. (1959). Osaczeni z Jastrowa, czyli o granicach wolności. Polityka, 51.
  Google Scholar

Tatarkiewicz, A. (1968). Dwa oblicza Markiza de Sade. Więź, 1, 155.
  Google Scholar

Wirth, A. (1955). Ocalenie Sonnenbrucha. Nowa Kultura, 20.
  Google Scholar

Wirth, A. (1963). Demony Aleksandry Śląskiej. Nowa Kultura, 12, 6.
  Google Scholar

Zdanowicz, J. (1964). Przybliżyć ludzi. Rozmowa – bez pytań – z Aleksandrą Śląską. Polityka, 37.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2020-11-11

Cited By / Share

Cebera, M. (2020) „Maski Aleksandry Śląskiej”, Pamiętnik Teatralny, 69(3), s. 105–132. doi: 10.36744/pt.17.

Autorzy

Marta Cebera 
marta.cebera@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-1545-6516

Doktor nauk o sztuce, absolwentka Filologicznych Studiów Doktoranckich na Uniwersytecie Gdańskim (2019). Od 2019 roku pracuje jako adiunkt na Uniwersytecie Gdańskim, w Zakładzie Dramatu, Teatru i Widowisk. Autorka artykułów w czasopismach naukowych i tomach pokonferencyjnych. Publikowała w takich czasopismach, jak: „Teatr”, „Zarządzanie w kulturze”, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski”, „EKRANy”, „Fragile”, „Gdyńskie Zeszyty Filmowe SCRIPT”, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu”. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół teatru i dramatu XIX oraz XX wieku, a także sztuki aktorskiej i jej przemian na przestrzeni wieków.



Statystyki

Abstract views: 302
PDF downloads: 328


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Marta Cebera

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.