«Ja do radia wejdę»: Radiowe realizacje Marii Wiercińskiej w latach 1946–1952
Katarzyna Flader-Rzeszowska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Abstrakt
Tekst poświęcony jest twórczości Marii Wiercińskiej z lat 1946–1952, kiedy aktorka i reżyserka skupiła się na pracy dla radia, najpierw w Łodzi, potem we Wrocławiu. Źródłem badawczym jest rękopis Wiercińskiej, porządkujący prace radiowe oraz tekst jej słuchowiska Niebezpieczne życie (1935, premiera radiowa w reżyserii Michała Meliny w tym samym roku), dotychczas nieanalizowany i niepublikowany. Zachowany scenariusz pochodzi z 1946, wtedy Wiercińska sama reżyserowała słuchowisko (emisja 1947). Egzemplarz z notatkami i skreśleniami autorki umożliwia prześledzenie, jak rozumiała i realizowała zasady twórczości w nowym medium. Wymienione źródła oraz korespondencja Wiercińskiej potwierdzają, że radio było jej pasją, pokazują miejsce prac radiowych w jej dorobku i wpływ doświadczeń w dziedzinie recytacji na pracę z mikrofonem. Perspektywa mikrohistorii pozwala dokładnie zbadać wybraną formę działalności twórczej artystki nieco zapomnianej. Artykuł poszerza wiedzę o kobietach współtworzących polski teatr w XX wieku.
Słowa kluczowe:
Maria Wiercińska, radio, audycja poetycka, słuchowisko radiowe, Niebezpieczne życie, recytacjaBibliografia
Bardijewska, S. (2001). Nagie słowo: Rzecz o słuchowisku. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
Google Scholar
Byrski, T. (1947). Słuchamy radia cz. 8. Dziennik Łódzki, 7.05.
Google Scholar
Byrski, T. (1947). Słuchamy radia cz. 2. Dziennik Łódzki, 7.03.
Google Scholar
Chałupnik, A., & Łuksza, A. (red.). (2018). Rodzaju żeńskiego: Antologia dramatów. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Duniec, K. (2017). Dwudziestolecie: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny.
Google Scholar
Krakowska, J. (2016). PRL: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, państwowy Instytut Wydawniczy, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Krakowska, J. (red.). (2018). Agora: Statystyki. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Krasiński, E. (1960). Edmund Wierciński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Krasiński, E. (1977). Maria Wiercińska: Przyjaźnie artystyczne. Teatr, 9, 24-26.
Google Scholar
Łastowiecki, J. (2019). Specyfika odbioru słuchowiska radiowego na przykładzie polskich realizacji gatunku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Osiński, Z. (2003). Pamięć Reduty: Osterwa, Limanowski, Grotowski. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Google Scholar
Ostrowski, A. (1967). „Hedda Gabler” Henryka Ibsena. Ekran, 10.09.
Google Scholar
Pawlik, A. (2014). Teatr radiowy i jego gatunki. Toruń: Wydawnictwo MADO.
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, E. (2000). Słuchowiska Polskiego Radia w o kresie piętnastolecia 1925-1939: Fakty, wnioski, przypuszczenia (t. I, II). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, E., Bachura, J., & Pawlik, A. (2011). Dwa teatry: Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Tuwim, J. (1935) List do redakcji „Dodatku Radiowego”. Gazeta Polska, 1.04.
Google Scholar
Wiercińska, M., & Wierciński, E. (2013). Korespondencja 1926-1944 (M. Piekut, red.). Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Wiercińska, M., & Wierciński, E. (2013). Korespondencja 1946-1957 (M. Piekut, red.). Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Zwolińska, B. (2019). Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu: Studium przypadku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Źródła niepublikowane
Google Scholar
Wiercińska, M. (1946). Niebezpieczne życie. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Jeszcze o poezji w mikrofonie. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Notatniki, Rękopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Role Marii Wiercińskiej. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru im. Barbary Krasnodębskiej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Flader-Rzeszowskahttps://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Dr. hab., prof. UKSW. Wykładowczyni na kierunku Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, profesorka w Katedrze Komunikacji Kulturowej i Artystycznej UKSW, w latach 2017-2020 redaktor naczelna kwartalnika „Kultura – Media – Teologia”, zastępczyni redaktora naczelnego miesięcznika „Teatr”. Autorka książek Teatr przeciwko śmierci. Kryptoteologia Tadeusza Kantora (Warszawa 2015), Promieniowanie rapsodyzmu. W kręgu myśli i praktyki teatralnej Mieczysława Kotlarczyka (Warszawa 2008).
Statystyki
Abstract views: 125PDF downloads: 101
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Katarzyna Flader-Rzeszowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY-NC-ND 4.0.
