Dwie drogi – wspólna wizja: Hugo von Hofmannsthal i Edward Gordon Craig

artykuł recenzowany

Dorota Kownacka-Rogulska

dorota.kownacka-rogulska@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7791-9088

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest relacjom Hugona von Hofmannsthala i Edwarda Gordona Craiga. Miała ich połączyć współpraca, po której wiele sobie obiecywał Harry Graf Kessler, miłośnik rozwiązań formalnych i wizji artystycznych obu twórców. Powstały jedynie cztery drzeworyty – ilustracje Craiga do dramatu Hofmannsthala z 1897 Der weiße Fächer (Biały wachlarz), określanego przez samego autora jako interludium. Artystów łączyła jedność wizji, tęsknota za rzeczami nie z tego świata, miłość do starożytnych mitów, odrzucenie realizmu, uwielbienie dla Shakespeare’a i docenianie Rembrandta. Autorka pokazuje tę symbiozę myśli, widoczną w tekstach programowych i realizacjach artystycznych, szczególnie wyraźną tam, gdzie mogli zrezygnować ze słowa i zarządzać przestrzenią „między figurami”.


Oświadczenie o konflikcie interesów

Autorka nie zgłosiła żadnego potencjalnego konfliktu interesów.

Słowa kluczowe:

Hugo von Hofmannsthal, Edward Gordon Craig, „Der weiße Fächer” (Biały wachlarz) , drzeworyt, ilustracja

Bablet, Denis. Edward Gordon Craig. London: Heinemann, 1966.
  Google Scholar

Blatchly, John. The Bookplates of Edward Gordon Craig. London: Bookplate Society and the Apsley House Press, 1997.
  Google Scholar

Braegger, Carlpeter. Das visuelle und das Plastische: Hugo von Hofmannsthal und die bildende Kunst. Bern: Franke Verlag, 1979.
  Google Scholar

Doswald, Herman K. „Edward Gordon Craig and Hugo von Hofmannsthal”. Theatre Research International 1, no. 2 (1976): 134–141. https://doi.org/10.1017/S0307883300000882.
  Google Scholar

Rood, Arnold, ed. Edward Gordon Craig on Movement and Dance. London: Dance Books, 1978.
  Google Scholar

Gumpert, Gregor. Die Rede vom Tanz: Körperästhetik in der Literatur der Jahrhundertwende. München: Brill/Fink Verlag, 1994.
  Google Scholar

Hulewicz, Witold. „H. von Hofmannsthal i R.M. Rilke”. Myśl Narodowa. Dwutygodnik Poświęcony Kulturze Twórczości Polskiej 29 (1926): 26–28.
  Google Scholar

Kessler, Harry Graf. Germany and Europe: Lectures Delivered at Williamstown, Massachusetts, in July and August 1923. New Haven: Yale University Press, 1923.
  Google Scholar

Kessler, Harry Graf. In the Twenties: The Diaries of Harry Kessler. Translated by Charles Kessler. New York: Holt, Rinehart and Winston, 1971.
  Google Scholar

Kessler, Harry Graf. Tagebücher 1918–1937. Frankfurt am Main: Insel Verlag, 1961.
  Google Scholar

Kobel, Erwin. Hugo von Hofmannsthal. Berlin: De Gruyter, 1970.
  Google Scholar

Leyko, Małgorzata. Reinhardt, Schlemmer i inni: Studia i szkice o dramacie i teatrze niemieckojęzycznym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2023.
  Google Scholar

Meier-Graefe, Julius. Kunst ist nicht für Kunstgeschichte da: Briefe und Dokumente. Göttingen: Wallstein, 2001.
  Google Scholar

Naumann, Walter. „Das Visuelle und das Plastische bei Hofmannsthal: Eine Deutung zu Hofmannsthals Ad me ipsum”. Monatshefte für Deutschen Unterricht 37, no. 3 (1945): 159–169.
  Google Scholar

Newman, Lindsay Mary. „Reinhardt and Craig?”. In Max Reinhardt: The Oxford Symposium. Edited by Margaret Jacobs and John Warren. Oxford: Oxford Polytechnic, 1986.
  Google Scholar

Newman, Lindsay Mary. The White Fan: Gordon Craig’s Neglected Masterpiece of Symbolist Staging. London: Malkin Press, 2009.
  Google Scholar

Osterkamp, Ernst. „Die Sprache des Schweigens bei Hofmannsthal”, Hofmannsthal Jahrbuch 2 (1994): 111–137.
  Google Scholar

Reinhardt, Gottfried. The Genius: A Memoir of Max Reinhardt. New York: Knopf, 1979.
  Google Scholar

Rose, Enid. Gordon Craig and the Theatre: A Record and an Interpretation. London: S. Low, Marston & Company, 1931.
  Google Scholar

Sulger-Gebing, Emil. Hugo von Hofmannsthal: Eine literarische Studie. Leipzig, 1905.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-15

Cited By / Share

Kownacka-Rogulska, D. (2025) „Dwie drogi – wspólna wizja: Hugo von Hofmannsthal i Edward Gordon Craig”, Pamiętnik Teatralny, 74(4), s. 239–258. doi: 10.36744/pt.4600.

Autorzy

Dorota Kownacka-Rogulska 
dorota.kownacka-rogulska@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-7791-9088

DOROTA KOWNACKA-ROGULSKA – historyk sztuki, lingwista, adiunkt w Instytucie Sztuki PAN. Redaktor Biuletynu Historii Sztuki.



Statystyki

Abstract views: 0
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Dorota Kownacka-Rogulska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.