“We Could Have Ventured in the Opposite Direction”: Exploring the Legacy of Polish Theatre on the Festival Map of Independent Ukraine
Maiia Harbuziuk
mayya.harbuzyuk@lnu.edu.uaIvan Franko National University of Lviv (Ukraina)
https://orcid.org/0000-0002-6215-9477
Abstrakt
Artykuł analizuje obecność polskiego teatru na ukraińskiej mapie festiwalowej. Obejmuje kluczowe etapy, wydarzenia i trendy, a jego celem jest odsłonięcie zarówno pozytywnych zmian, jak i podstawowych problemów. Tekst opiera się na opublikowanych materiałach, informacjach festiwalowych i doświadczeniach autorki jako krytyczki. Wyróżniono i krótko scharakteryzowano trzy okresy indywidualnych „sukcesów” (1992–2000), „spotkań lokalnych” (2001–2011) oraz „dramaturgicznych i performatywnych desantów” (od 2011 roku). Artykuł daje obraz lokalnej i gatunkowej różnorodności festiwali, w których uczestniczą polskie teatry, i podkreśla, jak wiele wnoszą w ich programy. Omawia również recepcję poszczególnych spektakli polskich teatrów w ukraińskiej krytyce. Autorka zwraca uwagę na nieobecność ikonicznych spektakli polskiego teatru na afiszach ukraińskich festiwali (wyjątkiem jest Bzik tropikalny Witkacego w reżyserii Grzegorza Jarzyny, 1998). To sprawiło, że ukraińska publiczność nie poznała najważniejszych osiągnięć polskiego teatru, a środowisko teatralne ciążyło bardziej ku Rosji niż ku Zachodowi. Biorąc pod uwagę ponad czterystuletnią historię stosunków polsko-ukraińskich, konieczne jest podjęcie kroków w celu przywrócenia polsko-ukraińskiej komunikacji teatralnej, aby zapewnić ukraińskiemu teatrowi połączenie z europejską przestrzenią kulturową.
Słowa kluczowe:
polsko-ukraińskie relacje teatralne, ukraińskie festiwale teatralne, mobilność kulturowaBibliografia
Burzyńska, Anna. “Polskyi teatr na porozi XXI stolittia: klasyky i pidburiuvachi.” Translated by Mariia Yasinska. Ukrainskyi teatr, no. 6 (2013): 48–51.
Google Scholar
Espagne, Michel. Istoriya tsivilizatsiy kak kul’turnyy transfer. Translated by Ekaterina Dmitrieva et al. Moskva: Novoe lyteraturnoe obozrenye, 2018.
Google Scholar
Fedorchak, Taras. “Zolotyi lev: Onovliuisia abo pomry.” Zbruč, October 30, 2015. https://zbruc.eu/node/43247.
Google Scholar
Harbuziuk, Maiia. “‘Liudyny vzahali’ ne buvaie.” Prostsenium, no. 3 (2004): 57–61.
Google Scholar
Harbuziuk, Maiia. “Nieznyshchennist vertepu.” Prostsenium, no. 1 (2003): 48–53. http://publications.lnu.edu.ua/journals/index.php/proscaenium/article/ view/1544/1371.
Google Scholar
Harbuziuk, Maiia. “Ternopilski teatralni vechory—2005: Debiut.” Prostsenium, no. 3 (2005): 49–55.
Google Scholar
Harbuziuk, Maiia. “U mahichnomu prostori Vertepu: VI Rizdviana misteria—2006.” Prostsenium, no. 1 (2006): 38–44.
Google Scholar
Holdovskyi, Borys. “Volynski misterii.” Ukrainskyi teatr, no. 3 (1996): 5–6.
Google Scholar
Hrytsuk, Valentyna, et al. “Maistry suchasnoho ‘Berezillia’: Vrazhennia ‘vid’ ta dumky ‘pro.’” Kino-Teatr, no. 5 (1998): 18–19. https://ekmair.ukma.edu.ua/ handle/123456789/7696.
Google Scholar
Kadyrova, Larysa. “Mii dialoh z polskoiu teatralnoiu kulturoiu.” Kino-Teatr, no. 1 (2016). http://archive-ktm.ukma.edu.ua/show_content.php?id=1842.
Google Scholar
Kosiński, Dariusz. “Tak blisko, daleko tak.” In Świątkowska and Wesełowska, Polska, Kultura, Ukraina.
Google Scholar
Maiboroda, Oleksandr M., ed. Subiektnist Ukrainy v suchasnomu sviti: Otsinky, stratehii, prohnozy. Analitychna dopovid. Kyiv: Instytut politychnykh i etnonatsionalnykh doslidzhen im. I.F. Kurasa NAN Ukrainy, 2020. https://ipiend. gov.ua/en/publication/subject-of-ukraine-in-the-modern-world-assessmentsstrategies-forecasts-analytical-report/.
Google Scholar
Myhashko, Olena. “Korotka istoriia tvorchoi rezervatsii.” Ukrainskyi tyzhden, July 6, 2019. https://tyzhden.ua/korotka-istoriia-tvorchoi-rezervatsii/.
Google Scholar
Podluzhnaia, Alla. “Vidkryta skrynka Pandory.” Dzerkalo tyzhnia, November 3, 2000. https://zn.ua/ukr/ART/vidkrita_skrinka_pandori.html.
Google Scholar
Poshtaruk, Danylo. “Vertep v konteksti yevropeiskoi kultury.” In Rizdviana misteriia: Materialy naukovoho sympoziumu “Tradytsii rizdvianoi dramy v teatri lialok,” edited by Nelli Korniienko. Lutsk: PrAT–Volynska oblasna drukarnia, 2013.
Google Scholar
Potushniak, Nataliia. “Mystetske Berezillia.” In Entsyklopediia Suchasnoi Ukrainy, edited by Ivan Mykhaailovych Dziuba et al., vol. 20. Kyiv: Instytut entsyklopedychnykh doslidzhen Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2018. Online edition. https://esu.com.ua/article-64677.
Google Scholar
Pyrozhkov, Serhii, and Nazip Khamitov. Tsyvilizatsiina subieknist Ukrainy: Vid potentsii do novoho svitohliadu i buttia liudyny. Kyiv: Naukova dumka, 2020.
Google Scholar
Stelmashevska, Olha. “Ya vybyrayu: Berezil-93.” Ukrainskyi teatr, no. 4 (1993): 24.
Google Scholar
Świątkowska, Wanda, and Hanna Wesełowska, eds. Polska, Kultura, Ukraina: Wykłady o teatrze/Lektsiyi pro teatr. Wrocław: Instytut Grotowskiego, 2010.
Google Scholar
Velymchanytsia, Olha. “Veresen polskoho teatru v Kyievi.” Kino-Teatr, no. 6 (2011). http://archive-ktm.ukma.edu.ua/show_content.php?id=1222.
Google Scholar
Wichowska, Joanna. “Provokatsiia idei.” Teatre, December 18, 2014. http://teatre. com.ua/modern/rovokatsija-idej-oanna-ixovska-pro-postdramatychnyj-teatr/.
Google Scholar
Yefremov, Serhii. “Rizdviana misteriia.” Ukrainskyi teatr, no. 2 (1993): 10–12.
Google Scholar
Autorzy
Maiia Harbuziukmayya.harbuzyuk@lnu.edu.ua
Ivan Franko National University of Lviv Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-6215-9477
Maiia Harbuziuk - historyczka teatru, krytyczka teatralna. Absolwentka Wydziału Teatrologii Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Teatru, Filmu i Telewizji im. I. Karpenko-Karijewej (1991). W latach 1991-2001 pracowała w dziale literackim Lwowskiego Narodowego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkowieckiej. Od 1999 r. do śmierci w 2023 r. adiunktka, profesorka nadzwyczajna (od 2011 r.), profesorka (od 2020 r.) Katedry Teatrologii i Sztuki Aktorskiej na Wydziale Kultury i Sztuki Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Francki. Doktor sztuki (2020). Redaktor naczelna czasopisma teatralnego Prostsenium. Przewodnicząca Komisji Studiów Teatralnych Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki. Autorka i współautorka szeregu monografii i ponad 240 artykułów z zakresu historii i teorii teatru, w szczególności historii stosunków polsko-ukraińskich XVII-XIX wieku. Pełniła obowiązki dziekana Wydziału Kultury i Sztuki Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki (od 2021 r.).
Statystyki
Abstract views: 76PDF downloads: 37
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Maiia Harbuziuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Maiia Harbuziuk, Returning the Other , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 3 (2020)
- Maiia Harbuziuk, Kurbas and Poland: Discovering / Returning , Pamiętnik Teatralny: Tom 70 Nr 2 (2021)
