Théâtres de société we Francji: salonowy eksperyment i laboratorium nowych reguł
Abstrakt
W osiemnastowiecznej Francji théâtres de société stały się jedną z ulubionych rozrywek arystokracji, szlachty i zamożnych mieszczan. Niekiedy wymagały olbrzymich nakładów finansowych (jak u Księżny du Maine czy Markizy de Pompadour), często obywały się bez skomplikowanej dekoracji i wyszukanych kostiumów; niemal zawsze były organizowane przez kobiety, niemal zawsze łączyły się z aktywnością prowadzonych przez nie salonów. Ta moda na prywatne teatry tworzone z myślą o zaprzyjaźnionych widzach przyczyniła się do osłabienia hierarchiczności francuskiego społeczeństwa: gośćmi wykwintnych salonów stawali się aktorzy, nierzadko udzielający lekcji gry teatralnej (a nawet współwystępujący z możnymi amatorami na scenie), częstsze też stały się dyskusje między arystokracją a dramatopisarzami tworzącymi niektóre ze swoich utworów właśnie z myślą o théâtres de société, bądź jedynie współpracującymi przy prywatnych pokazach ich sztuk. Théâtres de société, wbrew wielu wyobrażeniom, nie były zatem pustą rozrywką – miały duży wpływ na zmiany hierarchii osiemnastowiecznego społeczeństwa.
Słowa kluczowe:
teatr w XVIII w., osiemnastowieczny salon, francuski teatr w XVIII w., teatr francuski, społeczeństwo w XVIII w.Bibliografia
Claretie, L. (1906). Histoire des théâtres de société, avec 29 gravures dans le texte. Paris: Librairie Molière. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110562s.image
Google Scholar
Lilti, A. (2005). Le Monde des salons: Sociabilité et mondanité à Paris au XVIIIe siècle. Paris: Fayard
Google Scholar
Hellegouarc’h, J. (2000). L 'Esprit de société: Cercles et «salons » parisiens au XVIIIe siècle. Paris: Éditions Garnier. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k33238313/f12.image.texteImage
Google Scholar
Plagnon-Diéval, M.-E., & Quéro, D. (eds.) (2005). Les théâtres de société au XVIIIe siècle. (Études sur le XVIIIe siècle). Bruxelles: Éditions de l'Université de Bruxelles
Google Scholar
Trott, D. (2000). Théâtre du XVIIIe siècle. Jeux, écritures, regards. Montpellier: Éditions espaces 34
Google Scholar
Jullien, A. (1874). Histoire du théâtre de Madame de Pompadour dit Théâtre des Petits Cabinets. Paris. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k55118773.texteImage
Google Scholar
Ozouf, M. (1995). Les Mots des femmes: Essai sur la singularité française. Paris: Fayard.
Google Scholar
Hourcade, P. (2014). Madame de Pompadour et le théâtre des cabinets du roi. Paris: Éditions Michel de Maule
Google Scholar
Plagnol-Diéval, M.-E. (2003). Le théâtre de société, un autre théâtre. Paris: Honoré Champion
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 277PDF downloads: 200
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Piotr Olkusz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Olkusz, Paradoks o konwencji: «Refleksje krytyczne» Jean-Baptiste’a Dubosa , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 1 (2020)
- Piotr Olkusz, Od zespołu do przedsiębiorstwa teatralnego: Oficjalne sceny Paryża XVIII wieku – rozwój i kontrola , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 1/2 (2018)
- Piotr Olkusz, «Pocieszne wykwintnisie» Molière’a: Farsa na kobiety? , Pamiętnik Teatralny: Tom 72 Nr 1 (2023): Molière: Powroty (z blokiem tematycznym według koncepcji Patryka Kenckiego)
- Piotr Olkusz, Archipelag Marivaux: «Wyspa niewolników» – «Wyspa Rozumu» – «Kolonia» , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 3 (2017)
