Karol Wojtyla’s “Hiob” (Job) through the Prism of John Paul II’s “Gospel of Suffering”: Polish Theatre Reception
Grażyna Golik-Szarawarska
szarawago@interia.plUniversity of Silesia (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-3861-8175
Abstract
This article argues that Karol Wojtyla’s juvenile drama Hiob [Job], believed to contain the spiritual seed of the apostolic letter Salvifici doloris and John Paul II’s Trinitarian encyclicals, constitutes an artistic commentary on the idea of salvific suffering as the archetypal human condition. Hence, in the author’s critical reflection there appear references to the “gospel of suffering”, understood as both the presence of suffering in the Gospel and the epiphany of the salvific sense of suffering in the messianic mission of Christ, and by extension, in the mission and calling of the Church. It has been noticed that Hiob contains echoes of messianism in the Romantic and neoRomantic sense of the term and of Jerzy Braun’s unionism. Understood as a theatrical/ dramatic text which encodes the author’s performative vision, Hiob is interpreted as a religious drama, in consonance with Irena Sławińska’s definition of the term, and as a Catholic drama, as defined by Stefania Skwarczyńska. The category of poetic drama which implements poetic rhapsody has been used. The theatrological reconstruction of the authorial metatext, complete with its staging suggestions, has yielded several main directions of the drama’s reception in Polish theatres.
Keywords:
John Paul II, "Hiob", religious drama, poetic drama, messianism, religious theatre, paraliturgical theatreReferences
Bordoni, Marcello. „Przepowiadanie Chrystusa wcieleniem Bożego Miłosierdzia: Encyklika Dives in misericordia – 30.XI.1980”. W: Jan Paweł II teolog: Komentarze do encyklik.
Google Scholar
Borgonovo, Graziano, i Arturo Cattaneo, red. Jan Paweł II teolog: Komentarze do encyklik. Tłumaczenie Edward Augustyn i Robert Cielicki. Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II, 2009.
Google Scholar
Ciechowicz, Jan. „Światopogląd teatralny Karola Wojtyły”. Dialog, nr 10 (1981): 116–122.
Google Scholar
Dybciak, Krzysztof. „Karol Wojtyła jako dramaturg”. W: Inspiracje religijne w literaturze, redakcja Alina Merdas. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1983.
Google Scholar
Fischer-Lichte, Erika. Estetyka performatywności. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2008.
Google Scholar
Fischer-Lichte, Erika, „Intermedialność i hybrydyzacja”. W: Teatr i teatrologia: Podstawowe pytania. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2012.
Google Scholar
Galván, José María. „Zwrócić się ku Chrystusowi. Program Jana Pawła II: Encyklika Redemptor hominis – 4.III.1979”. W: Jan Paweł II teolog: Komentarze do encyklik .
Google Scholar
Jan Paweł II. Dzieła literackie i teatralne. Tom 1, Juwenilia (1938–1946), redakcja Jacek Popiel. Kraków: Znak, 2019.
Google Scholar
Jan Paweł II. „Encykliki trynitarne.” Tłumaczenie Robert Cielicki. W: Jan Paweł II teolog. Komentarze do encyklik.
Google Scholar
Jan Paweł II. Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009.
Google Scholar
Jan Paweł II. „Salvifici doloris” [list apostolski o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia]. W: Listy apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II, redakcja Michał Romanek. Wydanie 2. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2013.
Google Scholar
Kaczmarek, Wojciech. „O badaniu sacrum w dramacie: Na przykładzie Paula Claudela”. W: Dramat i teatr sakralny, redakcja Irena Sławińska et al. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988.
Google Scholar
Kaczmarek, Wojciech. „Formy i przejawy współczesnego teatru religijnego w Polsce (1979– 1989)”. W: Wokół współczesnego dramatu i teatru religijnego w Polsce (1979–1989), redakcja Irena Sławińska i Wojciech Kaczmarek. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1993.
Google Scholar
Kencki, Patryk. Inspiracje starotestamentowe w dramacie polskiego renesansu (1545– 1626). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Knabit, Leon. O Mszy Świętej. Współpraca Dominika Kozłowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2007.
Google Scholar
Kosicki, George W. Jan Paweł II Papież Miłosierdzia. Tłumaczenie Agnieszka Dzisiewska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów MIC, 2008.
Google Scholar
„Księga Hioba”. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Wyd. 5. Poznań: Pallottinum. 2003.
Google Scholar
Machniak, Jan. Bóg i człowiek w poezjach i dramatach Karola Wojtyły-Jana Pawła II. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 2007.
Google Scholar
Masłowski, Michał. „Mickiewiczowski «Gestus» Karola Wojtyły”. W: Problemy toż- samości: Szkice mickiewiczowskie i (post)romantyczne. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2006.
Google Scholar
Masłowski, Michał. „Ostatni polski romantyk”. W: Problemy tożsamości: Szkice mickiewiczowskie i (post)romantyczne.
Google Scholar
Masłowski, Michał. „«Słowiański Papież»: Stosunek romantyków do Kościoła”. W: Słowacki mistyczny: Rewizje po latach, redakcja Andrzej Fabianowski i Ewa Hoffmann-Piotrowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.
Google Scholar
Mazur, Krzysztof. „Jerzy Braun i mesjanizm Jana Pawła II: Zapomniane inspiracje myśli papieża”. Pressje. Powrót mesjanizmu, nr 28 (2012): 149–157.
Google Scholar
Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. Blask Słowa: Inspiracja biblijna w twórczości Jana Pawła II. Kielce: Verbum, 2004.
Google Scholar
Ożóg, Zbigniew. „Karol Wojtyła jako pisarz”. W: Przestrzeń słowa: Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, redakcja Zofia Zarębianka i Jan Machniak. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 2006.
Google Scholar
Ratajczak, Dobrochna. „Czytać – widzieć – wiedzieć”. W: W krysztale i płomieniu: Studia i szkice o dramacie i teatrze. T. 2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
Google Scholar
Rupikowa, Irena. „Inspiracje biblijne we współczesnym teatrze religijnym”. Roczniki Humanistyczne 42, z. 1 (1994): 49–65.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Czytanie dramatu”. W: Odczytywanie dramatu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Dramat i teatr w refleksji teologicznej”. W: Dramat i teatr sakralny, red. Irena Sławińska et al. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Dramat religijny: jego wyróżniki i paradygmaty”. W: Odczytywanie dramatu.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Ku definicji dramatu poetyckiego”. W: Sceniczny gest poety: Zbiór studiów o dramacie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Nowa obecność Biblii w dramacie współczesnym”. W: Moja gorzka europejska ojczyzna: Wybór studiów. Opracowała Olimpia Sieradzka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1988.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Współczesny teatr liturgiczny”. W: Moja gorzka europejska ojczyzna: Wybór studiów.
Google Scholar
Tischner, Józef. „Hiob Karola Wojtyły”. W: Myślenie w żywiole Piękna. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2004.
Google Scholar
Weigel, George. Kres i początek: Papież Jan Paweł II – zwycięstwo wolności, ostatnie lata, dziedzictwo. Tłumaczenie Michał Romanek. Poznań: W drodze, 2024.
Google Scholar
Wojtyła, Karol. Poezje i dramaty, wybór Marek Skwarnicki i Jerzy Turowicz, redakcja Jan Okoń. Wyd. 2. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1987.
Google Scholar
Zmorzanka, Anna Zofia. „Poezja przez życie pisana: O twórczości Karola Wojtyły – Jana Pawła II”. Akcent. Literatura i Sztuka 39, nr 3 (2008): 69–75.
Google Scholar
Authors
Grażyna Golik-Szarawarskaszarawago@interia.pl
University of Silesia Poland
https://orcid.org/0000-0003-3861-8175
Grażyna Golik-Szarawarska - Professor at the University of Silesia, theatre historian, Polish philologist. Areas of research: theatre history in the comparative perspective of humanities theory; Polish theatre culture; theatrological reflection of Polish classical philologists; reception of antiquity in Polish and universal theatre and drama; theatre criticism of the second half of the 19th century; history of musical theatre.
Statistics
Abstract views: 82PDF downloads: 29
License
Copyright (c) 2025 Grażyna Golik-Szarawarska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
